UNA LUNA AMB DE FLUMES DE METAN
Après la mission Cassini de la NASA son estadas publicadas totas las mapas conegudas fins ara de Titan, la luna de Saturne. Tanben los flumes e rius que ten aquela luna, e que contenon de metan e d’etan. La tòca es d’èsser una ajuda per la mission Dragonflye, que poiriá arribar sus aquela luna en 2034.
Las mapas foguèron publicadas per una còla d’astronòms e o faguèron amb mai exactitud que jamai car los flumes e rius descriches dins lo numeric Planetary Science Journal ongan tanben vòlon contribuir a demostrar scientificament l’existéncia d’aqueles tipes de flumes e rius de metan e etan, un fach tras qu’estonant pels umans de la Tèrra.
Per ansin, s’es confirmat d’un biais definitiu que los flumes, rius e lacs de Titan, una de las lunas de Saturne, son d’etan e metan. Mas encara demòra de comprene perqué aquel liquid e pas un autre se tròba dins aqueles flumes o cossí fonciona la geologia d’aquela luna del Sistèma Solar. “Titan a un sistèma de canals qu’es lo vertadièr còr dels camins e draias de Titan, çò diguèt Alez Hayes, del Collègi d’Arts e Sciéncias de Nòva York. Son de mapas que dison plan quina matèria organica se pòt trobar a la superfícia d’aquela luna e ont n’i pòt aver mai.”
Un ocean interior
“Delà la matèria d’aqueles flumes, tot pòt finir dins l’ocean interior de Titan o barrejat amb d’aiga que sorgís de la superfícia de la luna, çò apondèt Hayes. Titan es encara màger que la planeta Mercuri e son atmosfèra es facha de nitrogèn e metan. Es l’unic luòc del sistèma solar ont i aja un sistèma idrologic amb de pluèjas de canals, de lacs e de mars”.
Segon los cercaires, los lacs e canals de Titan son reals encara uèi lo jorn e aquò es plan desparièr de Mart, car ailà aquò s’i tenguèt ara fa mai de 3,6 miliards d’ans. E tanben es l’unic luòc ont los scientifics pòscan estudiar cossí evoluciona lo païsatge d’una planeta, en defòra de la Tèrra.
La tòca finala de la publicacion d’aquelas mapas de Titan es d’assistir la mission Dragonfly, que començarà en 2027, e s’espèra qu’atenherà Titan en 2034. “Seràn una granda ajuda per comprene lo contèxt al nivèl local mas tanben regional, çò afirmèt Hayes”. Lo projècte de las mapas foguèt parrinat per la NASA e l’Agéncia Europèa de l’Espaci, que trabalhan amassa dempuèi d’annadas.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
