GEOGRAFIA – Sapiéncia.eu

L’ARRÈST DEL CORRENT ATLANTIC NÒRD MAI PRÒCHE QUE JAMAI

juliol 26, 2024

La comunautat scientifica comença de s’inquietar dempuèi que s’es conegut las darrièras donadas sus lo Corrent Atlantic Nòrd, que se poiriá plan interrompre abans l’an 2030. Los darrièrs estudis concluson qu’aqueste corrent se poiriá paralisar pr’amor del cambiament climatic, çò qu’auriá de grèvas consequéncias environamentalas e climaticas per Euròpa. Car lo clima europèu es plan […]

GEOGRAFIA

L’UE ADÒPTA LA LEI DE RESTAURACION DE LA NATURA

juliol 11, 2024

Christian Andreu

L’UE adoptèt, fin finala, la Lei de Restauracion de la Natura. La nòrma, malgrat que ja foguèsse estada pachada, poguèt pas èsser adoptada fins al la limit de temps e encara i aguèt un moment de dangièr pr’amor qu’Ongria cambièt la siá posicion a la darrièra ora. Per ansin, l’UE adoptèt aquela nòva lei lo […]

GEOGRAFIA

L’OXIGÈN ARRIBÈ HÈ 2.5 BILIONS D’ANNADAS A LA TÈRRA

juliol 10, 2024

Christian Andreu

I a còps que hèm questions que, sovent, ne pòden pas estar responudas. Mes quan arrivan los cercaires e disen : qu’estó aquò ! Donc demoram estonats, pr’amor que jamei dengun l’avèva pensat dinc a uei lo dia. Aqueste qu’ei lo cas de l’oxigèn. Despuish hè quan qu’avem oxigèn a la planeta e despuish quan […]

GEOGRAFIA

SONQUE NE DEMÒRAN 8

juliol 8, 2024

Christian Andreu

+15

Lo govèrn mexican confirmèt la setmana passada que sonque demoravan aperaquí demest 6 e 8 “vaquitas” (Phocoena sinus) a la mar de Cortèz. De remembrar que l’espècia es considerada plan menaçada per la comunautat scientifica internacionala, que critiquèt mai d’un còp la passivitat del govèrn d’aquel país a l’ora de far quicòm per assajar de […]

GEOGRAFIA

ERA VAL D’ARAN, NAUA RESÈRVA DERA BIOSFÈRA

juliol 6, 2024

Christian Andreu

+14

Era Val d’Aran siguec arreconeishuda coma resèrva dera biosfèra pera UNÈSCO diuendres passat. Entà aguest organisme internacionau, era arreconeishença arribe pr’amor dera nauta qualitat deth patrimòni aranés a més dera sua cultura aranesa pròpria e diferenta. Era arreconeishença se debanèc en Agadir , en Marròc, pendent era 36au edicion deth Conselh Internacionau de Coordinacion dera […]

GEOGRAFIA

LO CAVAL DE PRZEWALSKI TORNA A CAZACSTAN

juliol 2, 2024

Christian Andreu

Après sègles desapareguts, los cavals de Przewalski tornan a córrer liure pel replanat de Cazacstan. L’espècia, en dangièr d’extincion, tornèt a l’estèpa d’aquel país pel primièr còp après 200 ans de decadas d’esfòrces. Per poder o far possible, calguèt crear un pònt aerian amb d’avions amb set cavals pendent lo mes de junh. L’operacion foguèt […]

GEOGRAFIA

LO PAÍS DEL MOND AMB MAI D’ILLAS

juny 20, 2024

Christian Andreu

Quin es lo país amb mai d’illas al Mond ? Benlèu l’estat francés, qu’a un fum d’illas ? O benlèu qualque autre país europèu ? Sèm segurs qu’es pas qualque estat asiatic o oceanian pr’amor qu’ailà i a sovent d’illas e d’illas ? L’estat francés a sonque un pauc mai de 1000 illas mas es pas sus la lista […]

GEOGRAFIA

LAS CIUTADÈLAS DE L’AUDE, PATRIMÒNI DE L’UMANITAT (I)

juny 19, 2024

Christian Andreu

+16

La Ciutat Vièlha de Carcassona es Patrimòni de l’UNESCO dempuèi l’an 1997, mas benlèu aquel grand monument istoric aurà lèu coma vesins d’autres amb lo meteis nòm. Sèt fortalesas medievalas de la meteissa epòca, las nomenadas “ciutadèlas de vertige”, pòdon èsser declaradas tanben Patrimòni de l’Umanitat l’an 2026. Son Las Tors, Aguilar, Montsegur, Pèirapertusa, Puèglaurens, […]

GEOGRAFIA

LA CONQUISTA ANIMAU DE LAS VILAS

juny 17, 2024

Christian Andreu

+13

Durant e aprés la pandemia, de detzenats d’espècias mamifèras e ausèths gausèn entrar dens hèra vilas e Gasconha n’estó pas nada excepcion. Despuish ençà, sanglièrs, vops e ratascauvas que gausan entrar de mei en mei en vilas, en çò que los cercaires comènçan dejà a conéisher coma la navèra conquista animau de las vilas. La […]