GEOGRAFIA – Sapiéncia.eu

UA AUTOROTA ENTÀ SAUVAR LO MONDE

juny 3, 2025

L’ester uman qu’ei de mei en mei irracionau. Adara s’ei coneishut qu’a Brasil calèva har ua rota entà poder har arribar lo public a la trobalha ecologista deu COP 30, que’s debanarà lo pròche mes de noveme en Belém. E qu’an pensat que la melhora solucion èra bastir ua autorota de mei de quate vias […]

GEOGRAFIA

PAU, CAPITAU DEU BEARN

juny 2, 2025

Christian Andreu

+11

La vila de Pau qu’ei la capitala deu Bearn gascon. Lo gentilici qu’ei palés -esa, palenc -a o paulin,-a . L’escut de la vila representa los paus qui son supausats batejar la vila e un paon prononciat coma «Pau» en bearnés. Lo brèç d’Enric III de Navarra (IV de França), ua carapaça de tartuga qu’ei en cap de l’escut. Las formas […]

GEOGRAFIA

LA POPULACION D’ONÇAS EN ÍNDIA ES MAI NOMBROSA QUE JAMAI

maig 29, 2025

Christian Andreu

Un nòu estudi amb de camèras confirmariá que la populacion de leopards de las nèus, o d’onças, en Índia es plan mai granda que çò que se pensava. Segon lo govèrn indian, aquò demostrariá cossí l’estat indian susvelha la bona santat de las espècias animalas d’aquel soscontinent. L’estudi foguèt realizat sonque per l’onça (Panthera uncia) […]

GEOGRAFIA

ALTAMIRA, PLAN MAI ANCIANA

maig 28, 2025

Christian Andreu

+11

La descobèrta de l’edat reala de las pinturas preïstoricas d’Altamira, a l’estat espanhòl, poiriá cambiar lo vejaire qu’avèm d’aquela epòca, pr’amor qu’ara son consideradas plan mai ancianas de çò que se pensava, çò es aperaquí 30.000 ans. Aquesta descobèrta es la conclusion finala d’un nòu estudi sus las pinturas policromas d’Altamira. Ara, e segon aquel […]

GEOGRAFIA

L’ESTATUA DE LA LIBERTAT

maig 26, 2025

Christian Andreu

Es un dels monuments mai coneguts, visitat per quatre milions de toristas cada an. Lo sieu nom entièr es “la libertat en illuminant lo mond”, e dempuèi l’an 1886 recep los viatgèrs qu’arriban a la vila de Nòva York, dempuèi lo sieu pedestal a l’illa de la Libertat, a l’embocadura del riu Hudson. Sustot als […]

GEOGRAFIA

L’IA PREDITZ MAI DE 3ºC DE MAI TRE 2040

maig 22, 2025

Christian Andreu

+10

Segon l’IA, la màger part del Mond veirà la temperatura montar a 3°C plan mai lèu que çò qu’èra previst. Tres scientifics an combinat de donadas de 10 modèls climatics globals e, amb l’ajuda de l’intelligéncia artificiala (IA), concluson que los lindals d’escalfament regionals poirián èsser atenches mai lèu que çò qu’èra estimat abans. Aital, […]

GEOGRAFIA

DANGIÈR AMB MAI DE 31 GRASES CORPORALS

maig 1, 2025

Christian Andreu

Fins ara, se considerava qu’una temperatura superiora als 35 grases podiá provocar de grèus problèmas de santat en l’èsser uman pr’amor qu’avèm una capacitat limitada a l’ora de luchar contra la calor, coma totes los animals. Ongan, una còla de cercaires an establit qu’aquela temperatura environamentala es sonque de 31 ºC e amb mens d’un […]

GEOGRAFIA

ETH CAPDAU DERA VAL

abril 29, 2025

Christian Andreu

+12

Vielha qu’ei eth capdau dera Val d’Aran. Tanben ei capdau deth municipi de Vielha e Mijaran e eth terçon de Castièro. Eth municipi se creèc en 1970 damb era amassada de Vielha, Arròs e Vila, Betlan, Escunhau, Gausac e Vilac. Eth sòn nòm que vò díder Vila Vielha, eth nòm balhat en epòques passades as […]

GEOGRAFIA

REÜNION DEL PROJÈCTE “VILAS ABANDONADAS” A PERPINHAN

abril 22, 2025

Christian Andreu

La Catalonha voida. Aquela es la tòca del projècte “Vilas Abandonadas. Un eiretatge universal per la coneissença e desvolopament del territòri.”, organizat per l’Institut Ramon Muntaner, l’Universitat Autonòma de Barcelona e la Coordinatritz de Centres de Lenga Catalana. Una radiografia d’aquela realitat, vilas que per divèrsas causas son estadas abandonadas. Los nuclèus demografics analisats son […]