ISTÒRIA – Sapiéncia.eu

LAS PRIMIÈRAS VILAS

gener 16, 2025

+10

Qui bastiguèt las primièras vilas pendent lo Neolitic ? Ja entre los ans 12 000 e 45 000 abans lo Crist trapam las primièras evidéncias d’urbanisme. Mas d’en primièr cal saber çò qu’es una vila. Encara uèi, los cercaires son pas d’acòrdi a l’ora de definir çò que foguèt una vila pendent l’Antiquitat. En 1966, foguèt […]

ISTÒRIA

D’ESTIMULANTS DE FA MAI DE 2.000 ANS

gener 13, 2025

Christian Andreu

Un nòu estudi revelèt que los guerrièrs germanics utilizavan d’estimulants fa 2.000 ans per véncer la paur pendent la guèrra contra Roma. Èran utilizats pendent de rituals amb d’estimulants naturals per crear una estrategia unica per véncer la paur e poder aital luchar contra l’Empèri Roman. L’estudi foguèt publicat al numeric Praehistorische Zeitschrift e confirmèt […]

ISTÒRIA

LAS PINTURAS PREÏSTORICAS MAI ANCIANAS DEL MOND

gener 9, 2025

Christian Andreu

+11

Una nòva descobèrta torna escriure l’Istòria: las pinturas rupèstras mai ancianas del Mond son dins l’estat espanhòl e èran òbra de neandertalians fa 66 000 ans. Una descobèrta dins la cauna de Maltravieso demòstra que los neandertalians, e pas Homo sapiens, foguèron los primièrs artistas en Euròpa fa mai de 66 000 ans. Aquò es […]

ISTÒRIA

VICTÒRIA, LA MAIREGRAND D’EURÒPA

gener 8, 2025

Christian Andreu

Francesc Sangar.-. Quina monarca foguèt considerada coma “la mairegranda” d’Euròpa? La Reina Victòria d’Anglatèrra. E perqué? Pr’amor que la siuena granda descendéncia (nòu filhs) arribèt a la majoritat dels tròns europèus mejançant de matrimònis amb d’autres linhatges monarquics, abitualament a travèrs dels sieus felens. Aqueles maridatges èran utilizats per establir d’alianças diplomaticas amb los autres […]

ISTÒRIA

ERA ARABIA PREÏSTORICA

desembre 29, 2024

Christian Andreu

Non ei guaire coneishut com arribèren es prumèrs òmes dera nòsta espècia a Arabia. I a bères ues pròves de populacion preïstorica deth paleolitic, mès que mès en nòrd d’Arabia. Es donades actuaus suggereishen aumens dus migracions dès Africa deth nòrd-èst. Pendent aguest periòde eth clima qu’ère fòrça agradiu e era region non ei un […]

ISTÒRIA

UNA DIÈTA MAI QUE MAI VEGETARIANA

desembre 27, 2024

Christian Andreu

+10

De nòvas evidéncias demòstran que la dièta dels ancians caçaires-culheires preïstorics comportava mai de plantas que çò que se pensava. Aital es estat confirmat a travèrs de divèrsas analisis isotopicas de l’esmalt dentari de la populacion preïstorica que viviá en Marròc abans l’agricultura. Fins ara, se pensava que la carn èra la basa de la […]

ISTÒRIA

LA TENSION FRANÇA – MÒNEGUE 1962 – 1963

desembre 24, 2024

Christian Andreu

+13

L’an 1960 lo Principat de Mónegue èra considerat per la majoritat de las cancelariás europèas coma una municipalitat francesa amb la particularitat qu’èra governat amb las siuenas pròprias leis e jol poder d’un prince del linhatge dels Grimaldi. Rainier III decidiguèt qu’unas de las principalas tòcas del sieu reinatge èra la reconeissença del Principat coma […]

ISTÒRIA

L’ALFABET MAI ANCIAN

desembre 19, 2024

Christian Andreu

+15

D’arqueològs an descobèrta l’escritura alfabetica mai anciana jamai coneguda fins ara. La descobèrta la faguèt en novembre de 2024 una còla internacionala de cercaires. L’escritura es datada d’a l’entorn de l’an 2400 abans lo Crist, e precediguèt d’autras grafias alfabeticas que i aguèt mai de 500 ans apuèi. L’estudi de l’escritura foguèt dirigit per Glenn […]

ISTÒRIA

UNA REVOLUCION CONSERVADORA?

desembre 16, 2024

Christian Andreu

+12

L’an 1980 Ronald Reagan ganhèt las eleccions presidencialas als Estats Units. Lo partit republican tornava al poder amb un programa qu’utilizava lo lèma de la “Revolucion Conservadora”. Cal nos situar en lo contèxt del moment. Pendent los ans 1970, los Estats Units avián patida la crisi economica provocada per l’augment del prètz del petròli e […]