ES DESCOBÈRT UN NÒU SISTEMA BINARI FORMAT QUAND UNA ESTELA DE NEUTRONS ORBITÈT AL TORN D’UNA AUTRA ESTELA
Lo nòu sistèma binari a un pulsar de milisegondas que vira lèu lèu e que foguèt nometat PSR J1928+1815 e es acompanhat d’una estela d’èli. Los pulsars son d’estelas de neutrons que viran e que lançan d’ondas de ràdio. Aquestas estelas sonque pòdon rotar tan rapidament se chucan era matèria d’una autra estela pròcha. E aquò es un fenomèn fòrça rar a l’Univèrs.
Pasmens, aquel tipe de procés es plan complèx pr’amor que la teoria preditz que los sistèmas binàris pòdon tanben desvolopar una fasa nòva quan un objècte estelar orbita prèp de l’autra estela. Se lo nòu objècte estelar es una estela de neutrons, la teoria predís que las parts mai exterioras d’aquela demoraràn lençadas lèu e aquò crearà un nòu sistèma binàri compausat d’un pulsar e una estela d’èli.
Aital, en un nòu estudi sus aquel sistèma binàri, ZongLin Yang, astronòm de l’Observatòri Astronomic Nacional de l’Acadèmia de Sciéncias de China nomentèt lo pulsar de milisegondas amb lo nom de PSR J1928+1815. De donadas del radiotelescòpi FAST trobèron que lo pulsar a un periòde de rotacion de 10,55 ms e qu’es dins un sistèma binari estrech, amb una estela d’èli coma companha, e qu’a un periòde orbital de sonque 3,6 oras.
Lo transferiment de massa estelar
Per poder aquò analizar los cercaires utilizèron de modèls estelars per mostrar que lo nòu sistèma se formèt pr’amor del transferiment de massa d’ua estela a l’estela de neutrons e qu’aquò provoquèt la formacion d’un nòu procés de desvolopament d’ambedoás.
Per ansin, e segon aquel nòu estudi, l’estela de neutrons venguèt mai pròcha de l’autra estela, en tot liberar d’energia que lancèt vèrs la part pus exteriora de l’estela. Aquò provoquèt la naissença d’un sistèma binàri fòrça compacte. “L’estela companha a de massas solaras de 1,0 a 1,6, e eclipsa lo pulsar pendent aperaquí lo 17% de la sieuna orbita, e sonque se pòt trobar en d’autras longors d’onda pr’amor qu’es la màger part d’una massada estelar, çò apondèt lo cercaire”.
“Es un sistèma que patiguèt fa pas gaire una fasa comuna en tot produïre un sistèma binàri compacte. Aquel tipe de sistèmas binàris son fòrça rars, es vertat, mas pensam que n’i a encara mai, çò diguèron los cercaires. Pensam que i a entre 16 e 84 exemples pas encara descobèrts sonque a la Via Lactèa.” L’estudi foguèt publicat al numeric Science.
La Redaccion
