Jornalet – Sapiéncia.eu

E ARA LO SOLELH

setembre 28, 2023

Christian Andreu

+11

ASTROFISICA

Après capitar d’enviar una nau espaciala sus la Luna e d’i poder pausar un engenh sus lo nòstre satellit terrèstre, Índia vòl ara arribar amb una nau espaciala lo mai près possible del Solelh per l’estudiar amb prigondor. Se capitèsse plan, Índia seriá lo primièr estat asiatic de la planeta qu’a pogut plaçar una nau […]

UN ESCANTIMENT MASSIU DE FA SONQUE 13.000 ANNADAS

LA MEDITERRANÈA EN DANGIÈR ?

setembre 21, 2023

Christian Andreu

+16

GEOGRAFIA

Plusors cercaires confirman que se passa quicòm de nòu en Mediterranèa pr’amor del cambiament climatic. Los efièches d’aquel fenomèn serián, demest d’autres, las pluèjas òrras que tustèron pendent lo mes d’agost Grècia e tanben lo sud peninsular iberic. Son de fenomèns que se produguèron après de fòrtas ondas de calor e de fuòcs recòrd, qu’afectèron […]

UN ESCANTIMENT MASSIU DE FA SONQUE 13.000 ANNADAS

LA FAMILHA DE T. REX

setembre 15, 2023

Christian Andreu

+11

PALEONTOLOGIA

De paleontològs an descobèrt de fossils de dinosaures de la familha de T. Rex en Marròc. La descobèrta confirma una plan granda diversitat en aquel tipe de dinosaures en Africa del Nòrd, abans la fin del Cretacèu. E, segon çò que dison, benlèu encara pus nauta qu’en America del Nòrd. Las esqueletas trapadas son parcialas, […]

UN ESCANTIMENT MASSIU DE FA SONQUE 13.000 ANNADAS

L’ESPÈCIA UMANA EVOLUCIONÈT EN EURÒPA

setembre 7, 2023

Christian Andreu

+17

PALEONTOLOGIA

La trobalha de rèstas fossilas d’un monard que visquèt fa 8,7 milions d’ans en çò que uèi es Anatolia suggerís, coma ja o avián fach las descobèrtas d’Hispanopithecus, Pliobates cataloniae e encara Pierolapithecus catalaunicus (dins la peninsula Iberica) de mai en mai que los ancessors ominoïdes de nòstra espècia aurián evolucionat en Euròpa. Aital o […]

UN ESCANTIMENT MASSIU DE FA SONQUE 13.000 ANNADAS

LA VILA PUS CAUDA

agost 31, 2023

Christian Andreu

+11

GEOGRAFIA

Segon un recent estudi, la vila europèa pus cauda pendent l’estiu seriá… París. E amb lo cambiament climatic s’escalfa de mai en mai cauda, sustot pendent la canicula. L’estudi confirma que i a fòrça mai de mòrts dins la capitala francesa a aquela epòca que dins la rèsta de l’an. La causa n’es pas res […]

UN ESCANTIMENT MASSIU DE FA SONQUE 13.000 ANNADAS

LO MÀGER CRATÈR DE LA PLANETA

agost 24, 2023

Christian Andreu

+19

GEOGRAFIA

Lo màger cratèr de la planeta, e provocat per un meteòr, se tròba en Austràlia e fa aperaquí 520 quilomètres de diamètre. Es lo cratèr de Murray, e, malgrat que foguèsse pas descobèrt ongan, es sonque ara que los cercaires an confirmat las siás mesuras e çò que poiriá aver provocat, restacat tanben a d’autres […]

UN ESCANTIMENT MASSIU DE FA SONQUE 13.000 ANNADAS

LA GALAXIA QUE POIRIÁ CAMBIAR LA FISICA

agost 17, 2023

Christian Andreu

ASTROFISICA

De còps, e pas sovent, los cercaires demòran estonats pr’amor d’una nòva descobèrta. Es pas abitual. Los scientifics s’estonan pas gaire sovent. Mas una nòva descobèrta poiriá cambiar lo vejaire qu’avèm sus l’astrofisica, car es estada trapada una galaxia qu’a pas de matèria escura. E aquò es pas çò que ditz la fisica actuala. Lo […]

UN ESCANTIMENT MASSIU DE FA SONQUE 13.000 ANNADAS

AL LAC CANADENC CRAWFORD NASQUÈT L’ANTROPOCÈN

agost 3, 2023

Christian Andreu

+17

ISTÒRIA

Lo lac canadenc Crawford es estat causit coma lo primièr luòc ont foguèron trobats de senhals de la naissença de la nòva edat antropocèna. Lo luòc es estat triat per una còla internacionala de cercaires pr’amor que representa melhor lo començament d’una nòva èra geologica de la planeta, l’Antropocèn. Ansin, lo Grop de Trabalh de […]

E ARA LO SOLELH

LO CELÈBRE GAT DE SCHRÖDINGER

juliol 27, 2023

Christian Andreu

+22

SCIÉNCIA

La teoria del gat de Schrödinger es uèi plan polemica. Sovent es mai considerada coma una paradòxa. Totun, es un experiment mental creat pel fisician Erwin Shrödinger en 1935 per explicar quin èra lo problèma de l’Interpretacion de Copenaga de la mecanica quantica. Segon aquela teoria, un gat dins una caissa, e segon l’observaire, pòt […]