Lo Romanin o romaniu (Rosmarinus officinalis), es un un arbrilhon mediterranèu qu’òm pòt trapar aisidament dins de garrigas e clapassièras. Es una planta qu’òm utiliza coma espècia, ja siá fresca o secada. Òm fa tanben de mèl, coneguda coma mèl de romanin o mèl de Narbona. La planta tanben va plan per far cèrts perfums, a mai de las siás vertuts medicinalas.
La planta pòt arribar plan al 1,5 m de nautor en estat salvatge. Sas fuèlhas son coriaças e longas de color verd escura mas òm la reconeis plan per la siá odor, fòrça caracteristica. Las flors començan a sortir pendent lo mes de febrièr e contunhan fins a l’abril. La siá color pòt variar de la color blava a la violeta. Tanben i a de flors blancas, mas son fòrça raras.
Lo romanin es trapat, mai que mai, en de garrigas e maquisses e, maugrat que preferís d’environaments amb mai d’aiga, pòt viure plan en de luòcs ont al long de l’an i a fòrça secada. Pasmens, sonque pòt èsser trapada entre los 650 e los 1500 mètres de nautor.
Una planta plan cultivada
Lo romanin es plan cultivat en l’Estat espanhòl, lo nòrd african, Itàlia, Catalonha e Occitània, a mai de Portugal. La tòca es n’extraire d’òli essencial que la siá produccion mondiala pòt arrivar a mai 300 tonas segon l’annada. Pasmens, en la decada de 1980 foguèt introducha en Índia e uèi tanben i a una importanta produccion, sustot al sud del país.
Lo ram de fuèlhas de romanin es emplegat per d’infusions a mai de condiments per de fricòts, de sopas e de salsas. Tanben es usat per far de perfums. E tanben pòt èsser utilizat per fumar de carn o de peis. De dessèrts coma lo flan, la crèma o divèrsas confituras son tanben de plats tipics ont òm utiliza plan lo romanin.
D’efièch, lo primièr perfum alcolic conegut es l’aiga d’Ongria, del sègle XVII e qu’aviá lo romanin coma un compausant basic. A mai, coma medicina foguèt utilizat pendent de sègles pr’amor que es plan bon per la santat: es plan bona per protegir lo fetge, e mantunas substàncias que i a dins son plan bonas per luchar contra d’elements patogèns. L’òli de romanin es plan bon per estimular l’activitat nerviosa e tanben a de proprietats antidepressivas. Estimula la circulacion de la sang e tanben es plan bon contra divèrses tipes de càncer.
Uèi i a mai de 150 tipes diferents de romanin e òm pòt lo diferenciar pr’amor de las siás mesuras e color de flor e fuèlhas. Una legenda crestiana ditz que la vièrge Maria pausèt una capa blava sus l’arbrilhon e aquesta daissèt d’èsser blanca e venguèt blava. Pr’açò es tanben conegut en anglés coma la Ròsa de Maria (Rosemary).
La Redaccion
