Una còla de cercaires europèus a descobèrt un novèl mineral: la donwilhelmsita. Lo mineral a per caracteristica principala d’èsser estat format per una pression gigantesca. Lo meteòr ont i aviá lo nòu mineral, Oued Awlitis 001, foguèt trapat en 2014 dins l’oèst del desèrt saharian, en Africa. Lo tròç mai grand d’aquel nòu mineral pesa 382 g e èra cobèrt d’una crosta verda e bruna. Un segond tròç foguèt descobèrt plusors setmanas puèi e los dos tròces ensems fan gaireben mièg quilo de mineral.
Segon la recèrca, Oued Awlitis 001 foguèt classat coma una ròca lunara non blosa formada per un impacte dels diches anortitics. Los cercaires creson qu’aquel meteòr sortiguèt de la Luna fa mai de 300 000 ans. “Lo meteòr se formèt basicament coma se forman d’autres minerals continentals presents sus la Tèrra, çò diguèt Jörg Fritz, del Centre d’Estudis dels Cratèrs e Impactes alemand (Zentrum für Rieskrater und Impaktforschung). Los sediments produches per l’erosion son transportats pels rius o vents fins als oceans e d’ailà intran dins la crosta terrèstra e patisson de mai en mai de pression e de temperatura. E se son formats de nòus minerals per aquesta causa. Aquel meteòr se formèt aital mas sus la Luna”.
La donwilhelmsita, lo nòu mineral d’origina extraterrèstra, es descricha coma un silicat format a nauta pression e que desenant aurà aquesta formula scientifica: CaAl4Si2O11. Lo nom del mineral foguèt causit per onorar lo geològ estatsunidenc Don Wilhelms e son prigond trabalh sus l’istòria geologica de la Luna. Sa composicion basica es facha de calci, d’alumini, de silici e d’atòms d’oxigèn.
Per plan identificar l’estructura corrècta de la donwilhelmsita calguèt emplegar una tecnica fòrça complèxa coneguda coma difraccion d’electròns en 3D, e un còp classada, foguèt confirmat qu’aquel tipe de formacion minerala sus la Luna (a nauta pression) seriá un fenomèn fòrça comun. A mai, aquela descobèrta ajudarà a comprene melhor geologicament lo procès magmatic de l’evolucion de las planetas, coma los coneguts procèsses geologics terrèstres de la cristallizacion oceanica del magma e encara la tectonica de las placas.
Segon los cercaires qu’an classat la donwilhelmsita, lo nòu mineral, se foguèsse un mineral que faguèsse partida del cicle terrèstre de las ròcas, seriá plan important pr’amor del transpòrt de sediments de la quita crosta entre los airals situats demest 700 e 460 quilomètres jos la superfícia. La descobèrta e lo classament del nòu mineral foguèron publicats dins la revista numerica American Mineralogist.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
