UN NÒU DINOSAURE VALENCIAN, GARUMBATITAN
Una còla internacionala de paleontologia confirmèt la descobèrta d’una nòva espècia de dinosaure sauropòde que visquèt fa 122 milions en las illas ibericas. Lo nòm causit per la nòva espècia, es Garumbatitan morellensis, e es estada descricha segon rèstas fossilas trapadas a Morella, al País Valencian. La descobèrta ajudarà e plan a conéisser e comprene plan melhor la diversitat dels dinosaures pendent lo Cretacèu inferior europèu.
Morella es estada una vila rica en dinosaures fossils dempuèi començament del sègle XX. D’efièch, qualcunas de las melhors e mai grandas espècias de dinosaures iberics an coma origina las montanhas que i a al torn d’aquela vila valenciana. Mai encar pendent los darrièrs ans, pr’amor que divèrsas recercas paleontologicas confirmèron la preséncia en l’airal de plusors vertebrats del Mesozoic e qualcunes plan importants, coma divèrsas espècias de dinosaure ornitopòde, dont Morelladon beltrani.
Un dinosaure gigantàs
La descobèrta e classament ara de Garumbatitan al numeric Zoological Journal of the Linnean Society descriu una nòva espècia de dinosaure sauropòde, çò es erbivòr, quadrupède e amb un còl e coa plan longs, e qu’arribèron a aver de mesuras gigantassas. Aqueles fossils foguèron descobèrts en 2005 e 2008 a Sant Antoni de la Vespa (Morella) mas foguèron pas classificats fins ara.
Alavetz foguèron trapadas de rèstas fossilas d’enquia quatre especimèns e tres apertenon a la nòva espècia. Lo pretzfach es que Morella es vengut un dels melhors luòcs europèus per descobrir nòvas espècias pels paleontològs. E, per ansin, Sant Antoni de la Vespa venguèt una vila clau a nivèl paleontologic.
Un dels especimèns trapats a de vertèbras de mai d’un mètre de longor e un femur que poiriá arribar plan als 2 mètres de longor. Tanben foguèron trobats dos pès entièrs, brica malaisits de trobar pels paleontològs.
Segon los cercaires, Garumbatitan a de caracteristicas pròprias e plan desparièras d’autres dinosaures sauropòdes. Lo femur e lo pè de l’animal son plan rars car son mai abituals sonque en de sauropòdes del Cretacèu superior. D’un autre costat, los cercaires restaquèron Garumbatitan morellensis amb d’autras espècias ja descrichas del Cretacèu inferior e classifiquèron la nòva espècia coma una espècia plan primitiva dins lo grop de dinosaures coneguts coma Somphospondyli, un grop que s’escantiguèt pendent la fin del Mesozoic.
Segon los cercaires, los dinosaures iberics avián coma origina Asia e America del Nòrd e tanben qualcunes luòcs d’Africa. Aquò fa sospechar que i aguèt un espandiment de plusors espècias de dinosaures demest aqueles continents. Un estudi mai prigond poiriá balhar mai de lutz a l’evolucion dels sauropòdes europèus de l’epòca.
Garumbatitan vòl dire “Lo Gigant de Garumba”, pr’amor que foguèt trapat al Mont Garumba. Las rèstas d’aquela nòva espècia son ara al Museu Temps de Dinosaures de Morella. L’estudi foguèt dirigit per Pedro Mocho, de l’Universitat de Lisboa. De soslinhar que en l’estudi tanben i participèron divèrses paleontològs de l’Institut Català de Paleontologia Miquel Crusafont, a mai del Museu de Ciències Naturals de València, o de l’Universitat Jacme I de Castelhon.
La Redaccion
