UA FAUNA GIGANTESCA QU’A SOLAMENT 20.000 ANNADAS
Ua equipa de paleontològues que confirmèn qu’a las Tèrras Hautas de Papua Navèra-Guinèa que suberviscón divèrsas expècias preïstoricas gigantescas hòrt mei de temps de çò qui’s pensava. Segon un estudi navèth, publicat au numeric Archaeology in Oceania, mantua espècia giganta preïstorica qu’auré suberviscut fins hè solament 20.000 annadas. E aquò que pòt estar demostrat paleontologicament pr’amor deu registre fossil acerà trobat ne hè pas guaire .
Atau, ua equipa de paleontològs que tornè a estudiar los fossiles de divèrsas espècias gigantas marsupiaus preïstoricas qui demorèn en las montanhas de Nombe, en Papua Navèra-Guinèa, e qu’aurén confirmat que mantua espècia animau, hòrt mei anciana, qu’aurén viscut enqüèra acerà dinc a hè 20.000 annadas. Au demiei d’aqueras espècias, qui cau parlar d’ua espècia de panda gigant, qui auré viscut dens aqueras montanhas hè solament 55.000 annadas e tanben duas espècias de cangarós, uei escandits, e qu’i demorèn dinc a hè solament enter 27.000 e 22.000 annadas. E aquò qu’entraina poder afirmar que, au mensh pendent 30.000 annadas, que demorèn acerà au costat de nosta espècia .
Totas aqueras espècias preïstoricas qu’aurén viscut acerà en çò que la comunautat paleontologica coneish coma Sahul, l’ancian continent qu’amassava Austràlia, Tasmania e Navèra-Guinèa, e qu’estó abitat per mantua espècia marsupiau, d’ausèths e deus reptils preïstorics qu’enqüèra demoravan acerà quan i arribè l’òmi modèrne. E que, dilhèu qu’auré provocat l’extincion d’aqueras espècias. Totun, la discussion sus se aquò se debanè pr’amor de nosta espècia o entà rasons naturaus, qu’ei enqüèra, uei, e despuish mei de 100 annadas, obèrta.
Ua region enqüèra plan mesconeguda
“Navèra-Guinèa qu’ei ua region dab hèra bòscs mes tanben montanhas e qu’estó la part mei septentrionau deu continent preïstoric conegut coma Sahul. Totun, la nosta coneishença de la soa istòria naturau qu’ei enqüèra plan vueda restacada dab la d’Austràlia, çò digó Tim Denham, de l’Universitat Nacionau Australiana”.
Cau soslinhar que, entà estudiar un còp de mei aqueths fossils, los paleontològues de l’equipa de Denham qu’usèn de navèras tecnologias. Ua analisi navèra deus òs acerà trobats que confirmè qu’i avón espècias de tilacins, ua sòrta de predator marsupiau uei escandit, e tanben ua espècia giganta de panda, Hulitherium tomasetii, qui aurén acerà viscut enqüèra quan l’òmi modèrne i arribè hè 55.000 annadas. Mes tanben duas espècias preïstoricas de cangaró (un d’aqueths que marchava dab las quate patas) qu’aurén suberviscut fins hè mensh de 30.000 annadas.
“Se aquò se debanè atau, qu’estó pr’amor que la nosta espècia visitiva pas guaire la region e aqueras espècias poguèron subervíver dinc a hè 20.000 annadas, çò ajustè Denham . Las montanhas de Pombe, on estón trobats los òs fossiles d’aquera espècias, que seré donc lo sol lòc de tota Navèra-Guinèa on i viscó la celèbra megafauna preïstorica fins aquera epòca autan recenta”.
Totun, l’avís paleontològic actuau enqüèra qu’ei que la fauna preïstorica marsupiau vienó escandida hè haut o baish 40.000 annadas en Sahul . Mes los paleontològues qui realizèn aqueth estudi navèth que volón soslinhar qu’aquera idèa generau a nada evidéncia scientifica entad ac demostrar. Qu’ei un avís e pro. Quin que sia, los paleontològues tanben volón soslinhar que lo problèma actuau ei pas dinc a quan viscón mantuas espècias preïstoricas aprés l’arribada de l’èste uman modèrne, mes perqué patín l’extincion. E aqueth enqüèra qu’uei un problèma que la paleontologia déu enqüèra ressolvre.
La Redaccion
