Gascon – Sapiéncia.eu

LO SECRET DEU SAHARA

setembre 26, 2023

Christian Andreu

+10

GEOGRAFIA

Sahara qu’ei, uei, lo màger desèrt de la planeta. Mes n’estó pas atau tostemps, pr’amor que hè milèrs d’ans qu’estó un estonant oasi verd. Alavetz, com podó patir aqueth cambiament climatic e morfologic ? E, ac patí solament un còp, o mantun ? Adara, los cercaires pensan qu’an descobèrt lo secret deu Sahara e perqué […]

LA HROMIGA DE HUEC QU’EI ARRIBADA A EURÒPA

setembre 20, 2023

Christian Andreu

GEOGRAFIA

Ua perilhosa espècia non autoctòna, la hromiga de huec (Solenopsis invicta) qu’ei estada trobada, peu purmèr còp, a Euròpa, e qu’ei estada balhada l’alèrta, pr’amor qu’ei ua espècia envasidora e plan perilhosa entà l’environament. Milèrs de hromigas de huec que son estadas trobadas a l’isla de Sicília e los expèrts qu’avisan qu’ei plan mauaisit de […]

LO SECRET DEU SAHARA

CANICULA EN AMERICA MERIDIONAU EN IVÈRN

setembre 11, 2023

Christian Andreu

+10

GEOGRAFIA

America deu Sud travèrsa ua de las pégers èrsas de calor de la soa istòria, dab temperaturas entre 10ºC e 20 °C superioras a las normaus de l’epòca. Com explicar aqueste fenomèn ? Après los 41,8 °C enregistrats a Cuiabá, a Brasiu, a la mieitat d’agost, las Andes chilianas an coneishut temperaturas d’enquia 39 °C, […]

LO SECRET DEU SAHARA

LO PODER DE LAS ENTERPRESAS DE COMBUSTIBLES FOSSILES

juny 27, 2023

Christian Andreu

+21

GEOGRAFIA

Nosauts tots pensam que los governs internacionaus an la tòca de redusir la pollucion actuau entà arrestar lo cambiament climatic. Mas la vertat qu’ei que las enterpresas mondiaus tanben lutan entà arrestar possibles cambiaments pas desirats. E qu’envian delegacions a las amassadas internacionaus entà ganhar la batalha. Fin finau, Nacions Unidas que confirmè que, despuish […]

LO SECRET DEU SAHARA

DEUS INSÈCTES MEI E MEI ACTIUS

juny 13, 2023

Christian Andreu

+18

DIVÈRSES

De navèths estudis scientifics confirman que lo cambiament climatic actuau ei la rason que provòca ua activitat màger dens lo monde deus insèctes, e que pòt entrainar, dab lo temps, tanben de navèras consequéncias environamentaus. Pr’amor qu’uei, la temperatura vad de mei en mei hauta, e los episòdis violents deu climat que son o que […]

LO SECRET DEU SAHARA

QUE CAU PLANTAR MES MANGRÒVAS

juny 6, 2023

Christian Andreu

+10

GEOGRAFIA

Quan parlam de la luta contra la desforestacion sovent non pensam tot aquerò restacat dab los oceans e que tanben que pòt ajudar e plan dens aquera luta. Pr’amor que bèth temps a, los cercaires avisèn que los paluns e las mangròvas, e tanben de tot tipe de plantas e d’èrbas marinas tanben shuquen dioxide […]

LO SECRET DEU SAHARA

UA BÒIRA DE RINOCÈROS

maig 29, 2023

Christian Andreu

+12

GEOGRAFIA

Víver dens lo conegut sistèma capitalista qu’a, sovent, deus efèits positius, mes tanben negatius, sus la fauna e la flora que i a en la nosta tor. E las caracteristicas d’aqueth sistèma que son patidas per tots, tanben los asimants de la natura, los ecològs e los cercaires. Uei coneisserèm çò que pòt passar a […]

LO SECRET DEU SAHARA

CAPS DE LOP ENTÀ PROTESTAR

maig 10, 2023

Christian Andreu

GEOGRAFIA

Ne hè pas guaire lo governament espanhòu, après estudiar pendent annadas la situacion deu lop coma espècia, considerè que devè estar protegit legislativament a tots los nivèus. Qu’ei ua tasca que, uei, pòt estonar enqüèra d’autes païses pr’amor de la hauta proteccion de la natura en generau en Euròpa. Quin que sia, lo lop n’èra […]

LO SECRET DEU SAHARA

DEUS GUEPARDS EN ÍNDIA

maig 2, 2023

Christian Andreu

+20

GEOGRAFIA

Se parlam deu mamifèr mei rapide de la planeta dilhèu nosautes tots que seram d’acòrd qu’ei lo guepard. E se demandam on demora aqueth felin, la majoritat que dirà qu’ei Africa, vertat ? Donc la responsa seré pas totaument dreta pr’amor qu’adara e despuish l’annada 2022, lo guepard tanben a un nau òstal; Índia. E […]