LO CRIT D’UNA NÒVA ESTELA
Una còla de cercaires descobriguèt un fenomèn brica conegut fins ara: çò qu’òm poiriá dire qu’es coma un crit d’una estela fa pas gaire nascuda a l’Univèrs, pr’amor qu’aquel tipe d’estelas lançan de rais de matèria en defòra. L’estela estudiada se trapa al Pichon Nívol de Magellan. Per ansin, e en tot estudiar prigondament aquel tipe d’estelas, encara uèi plan desconegudas, los scientifics descobriguèron un lençament de rais molleculars, e òm pensa qu’aquel tipe de fenomèn se poiriá debanar plan en aquel tipe d’estelas, un fenomèn, ça que là, brica conegut a l’actualitat.
Per ansin, e en tot estudiar prigondament aquel tipe d’estelas, encara uèi plan desconegudas, los scientifics descobriguèron un lençament de rais molleculars, e òm pensa qu’aquel tipe de fenomèn se poiriá debanar plan en aquel tipe d’estelas, un fenomèn, ça que là, brica conegut a l’actualitat.
Un fenomèn comun
L’estela se trapa al Pichon Nívol de Magellan e la còla qu’estudièt e analizèt aquel fenomèn espacial nòu es de l’Universitat Metropolitana d’Osaka, al Japon, Segon semblariá, aquela estela luenhana auriá d’abitudas semblablas a d’autras tanben estudiadas en la Via Lactèa, çò que fa pensar qu’aquel tipe de fenomèn poiriá èsser comun e abitual en aquel tipe d’estelas.
A mai, segon los cercaires i a de matèria espaciala pesada que poiriá aver un ròtle màger en la formacion d’estelas. Aquel tipe de matèria foguèt mens comun pendent l’Univèrs mai primitiu, pr’amor que i aviá pas pro temps per la nucleosintèsi, un fenomèn de besonh per produire mai de matèria per formar, tornarmai, mai d’estelas. Lo fenomèn, totun, es pas encara plan comprés pr’amor de la diferéncia de matèria entre l’Univèrs primitiu e l’actual. L’espepissament del fenomèn se realizèt amb lo telescòpi chilen ALMA, situat al desèrt d’Atacama.
De remembrar que lo Pichon Nívol de Magellan a coma caracteristicas principalas aver pas gaire elements mai pesats que l’èli e es una galaxia plan semblabla a cossí foguèron d’autras fa aperaquí 19 miliards d’ans. Pendent l’estudi d’aquela estela los cercaires poguèron observar plan lo lançament de divèrses rais de matèria e gas en defòra de la pròpria estela, nomenada Y246 e que los cercaires considèran que nasquèt fa pas gaire temps. Lo rai arribèt a una velocitat de fins a 54,000 km/h en ambedoas direccions.
Uèi òm pensa qu’a l’Univèrs actual las estelas nascudas fa pas gaire patisson de movements rotacionals arrestats per aquels rais molleculars que se debanarián pendent de moments de contraccion gravitacionala. Aquò butariá mai la creissença de l’estela. Aquò ja èra estat espepissat abans en d’estelas del meteis tipe de la Via Lactèa. La confirmacion del meteis fenomèn en una estela del Pichon Nìvol de Magellan entraïnariá pensar que foguèt un fenomèn plan comun pendent los darrièrs 10 miliards d’ans. Ara la meteissa còla de cercaires vòl estudiar cossí se desvolopa la naissença d’una planeta en l’Univèrs.
La Redaccion
