LA FIN DE LA DIVERSITAT ?
Segon lo darrièr estudi realizat sus la diversitat lingüistica mondiala, gaireben un cinquen de totas las lengas de la planeta poiriá desaparéisser lèu abans la fin del sègle XXI. Aquò vòl dire l’extincion de mai de 1500 lengas abans l’an 2100. L’estudi, fach per l’Universitat Nacionala Australiana, confirma que de las gaireben 7000 lengas parladas uèi lo jorn dins lo Mond, mai de la mitat son fòrça menaçadas, e 1500 d’elas serián a mand de s’escantir entre ongan e la fin del sègle. Aquò poiriá demenir totplen la diversitat lingüistica de la planeta d’un biais pro grèu.
“Se res se fa pas, l’extincion de maitas lengas se debanarà a un ritme fins a tres còps màger que l’actual pendent los 40 ans venents”, çò diguèt Lindell Bromham, coautor de l’estudi. L’estudi, a mai, confirma que l’extincion de maitas lengas se tendrà malgrat qu’ara i aja plan mai d’ensenhament a l’escòla dins lo Mond. Es per aquò que cal donar mai de supòrt a aquelas lengas.
Segon los cercaires de l’estudi, per arrestar aquel procès çò que cal far es donar una educacion bilingua e encoratjar l’usatge de las lengas dichas regionalas. De factors coma lo desvolopament de las estradas pòt tanben provocar la desaparicion de fòrça lengas. “Se i a mai de rotas, los abitants de grandas vilas pòdon plan vesitar de pichons vilatges e aquò es un grèu risc per de lengas menaçadas. Semblariá que las rotas ajudèsson las lengas majoritàrias e pas las minoritàrias”, çò apondèron los scientifics d’aquel estudi.
De lengas plan menaçadas
Segon aquel estudi, pareis doncas que la situacion mondiala lingüistica es grèva, mas lo problèma es pas lo contacte entre las lengas, car las lengas indigènas menaçadas, quand son en contacte amb de lengas màgers, son mens en perilh. Segon l’UNÈSCO, i a de centenas de lengas africanas, de l’èst e del centre siberians, del nòrd australian, d’America centrala e de la còsta del Pacific d’America septentrionala que son en dangièr d’extincion abans l’an 2100.
La situacion actuala seriá tanben plan complèxa car en Africa, ont per exemple i a mai de 2000 lengas, a espelit una nòva lenga; lo sheng, qu’es una barreja d’anglés, de swahili e d’autras lengas. E lo sheng es pas la soleta lenga africana nascuda al sègle XXI. Totun, i a mai de 300 lengas amb mens de 10 000 parlaires e doncas fòrça menaçadas. D’aquestas 300, 37 son en grèu dangièr d’extincion.
En Euròpa tanben i a una situacion dificila. I a 27 estats membres de l’Union Europèa mas sonque i a 24 lengas oficialas, e i a d’autras lengas e dialèctes que son parladas per mens personas ara que fa 50 ans. E son pas oficialas. Per exemple, se crei que i a aperaquí 10 milions d’europèus que parlan catalan e mens de mièg milion l’occitan. Es parièr amb lo basco.
Sus d’autres continents, la situacion es tanben delicada, car i a fòrça lengas indigènas australianas que tanben son plan menaçadas d’extincion, segon lo Conselh de las Primièras Nacions Australianas. ”Austràlia es lo luòc de la planeta ont son parladas mai de lengas, çò diguèt Felicity Meakins, de l’Universitat de Queensland. Abans l’arribada dels europèus, se parlava mai de 250 lengas e uèi sonque ne demòra 40 mas sonque 12 son ensenhadas a l’escòla. Austràlia sonque despensa 13,20 euros annadièrs per promòure aquelas lengas, e aquò es una vergonha, s’o comparam amb los 43,70 èuros que i despensa Canadà o los 187 euros despensats cada an pel govèrn de Nòva Zelanda”.
Segon l’UNÈSCO, 2022 serà l’An de las Lengas Indigènas, e aquel estudi vòl ajudar a lor promocion. “La pèrda d’una lenga entraïna una pèrda importanta de cultura per l’umanitat, çò apondèt Bronham. L’umanitat a de besonh de totas las lengas, e doncas es necite de luchar contra aquesta possibla pèrda de diversitat lingüistica mondiala e d’o far ara”.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
