Aquestas darrièras annadas, avèm pogut veire de decapitacions terroristas a la television. La tòca es pas autra que far paur als enemics politics o territorials. Aital se balha una imatge de paur e orror amb los caps copats. Mas aquò es pas brica nòu car los nòstres ancessors, los ibèrs de la peninsula Iberica e de la còsta mediterranèa occitana, ja o fasián fa mai de 2000 ans.
Segon la nòstra mentalitat actuala, de veire una decapitacion o un cap talhat se pòt pas comprene. Totun, fa 2400 ans, èra un fach plan comun de biais jornadièr als territòris ibèrs. La tòca, ara e abans, èra de daissar de caps talhats dels enemics –e la majoritat dels còps aquestes èran de cèltas) a l’intrada dels vilatges e de las vilas per orrificar los estrangièrs mas tanben la pròpria populacion car èran un avertiment de çò que podiá arribar s’òm ajudava los cèltas.
La resulta d’una ataca
D’en primièr, cal saber çò que pensava un òme de l’Antiquitat d’un cap. D’efièch, de copar un cap èra un acte simbolic. La cultura cèlta, plan pròcha de la cultura ibèra, considerava que l’anma e l’esséncia d’una persona, d’un guerrièr, se trobavan sonque dins lo cap. E, doncas, los qu’avián lo cap d’un cèlta enemic tanben tenián la lor anma.
D’autre caire, los grècs ancians consideravan que lo cap èra lo luòc de l’anma immortala de l’òme mentre que dins lo còrs i aviá l’anma mortala. Aquò ja èra una importanta rason per copar lo cap s’òm voliá demorar amb l’anma del mòrt.
Los ibèrs avián una cresença plan semblabla a las dels cèltas e grècs de l’Antiquitat. Après una batalha, copavan los caps dels lors enemics mòrts o a mand de morir. E la majoritat dels còps aqueles caps èran de cèltas. Puèi portavan los caps per los daissar a l’intrada del vilatge o de vila, ont totes los podián veire. 2012 en Ullastret.
Après copar lo cap, los ibèrs lo banhavan dins una mescla d’òlis desparièrs qu’ajudavan a plan conservar la carn per longtemps. Lo cervèl èra levat, e lo crani deviá demorar net, sonque amb l’òs. La part superiora del davant del cap deviá demorar plan neta pr’amor que sovent los ibèrs i tancavan un clau per jónher lo cap a la paret de pèira o de fusta ont deviá demorar. Al costat del crani i daissavan d’espadas o de lanças de l’enemic.
Totun, los caps dels dirigents enemics demoravan dins de caissas e sonque èran mostradas per d’eveniments importants. Mas pas totjorn. Aital los ibèrs podián desumanizar l’enemic e encara ajudar a far doblidar la siá existéncia.
La tòca èra de far paur als enemics e d’empachar de possiblas nòvas atacas amb l’ajuda d’una arma clau: la paur. Los caps copats volián dire que lo poder del guerrièr mòrt demorava a l’ostal ibèr qu’aviá son crani. Sovent aqueles ostals èran los de guerrièrs. Dins l’ancian vilatge ibèr d’Ullastret, a Girona, en Catalonha, foguèt trapat l’ostal d’una persona identificada coma aristocrata pr’amor que dintre i aviá fòrça cranis.
Uèi, la sciéncia a pogut confirmar l’edat e lo sèxe de sonque lo 30% dels cranis trapats dins de vilatges ibèrs. Es plan malaisit de los identificar après 2400 ans. La majoritat dels cranis trobats son masculins e correspondon a de personas plan joves, de solament 16 ans, malgrat que tanben i aja d’individús de 60 ans, totjorn de guerrièrs capables de luchar.
Plan interessant es lo crani trapat dins l’ancian vilatge ibèr de Puig de Castellar, a Santa Coloma de Gramenet, tanben en Catalonha, car poiriá èsser d’una femna que patiguèt una òrra fin. Lo sèxe a pogut èsser identificat pr’amor de los òsses de l’esqueleta. Foguèt benlèu una guerrièra que meritèt la decapitacion? Dins lo vilatge ibèr d’Illa d’en Reixac tanben foguèt trobat un autre cran que, probablament, es d’una femna.
Los ibèrs foguèron pas los solets que decapitavan a aquela epòca. Lo roman Sulla aimava plan veire los cranis dels sieus enemics pendent la guèrra civila contra Màrius, e Juli Cesar tanben recebèt los caps de divèrses enemics pendent la guèrra contra Pompèu. E sus la colomna de Trajan se pòt veire tanben de legionaris amb de caps enemics copats.
Dins l’Egipte antica èra comun que los guerrièrs copèsson las mans dels enemics. Sonque aital ne podián demostrar lo nombre. En consequéncia, aquel ritual èra plan comun dins tota l’Euròpa antica.
Uèi, la societat e la sensibilitat son plan desparièras de las de l’epòca dels ibèrs. Seriá anacronic d’equiparar aquel ritual a las practicas dels terroristas actuals. Malgrat aquò, la tòca èra la meteissa: far paur. E per aquela rason sembla que podèm dire que, 2400 ans apuèi, l’èsser uman a pas gaire cambiat, malgrat lo temps passat.
Un article de Christian Andreu
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.
