Lo periòde nomenat Cambrian foguèt una edat de la Tèrra que se passèt tre ara fa 570 e 500 millions d’annadas. Apuèi, un espetament espectaclós de la vida sorgiguèron als oceans la majoritat dels grops animals que coneissèm uèi. La Tèrra pasmens, vegèt plusors tipes de plantas nòvas mercés a una creissença dels nivèls d’oxigèn mai nauts qu’uèi e qu’ajudèron totas aquelas nòvas espècias nàisser e evolucionar.
Lo Cambrian foguèt l’epòca dels primièrs animals amb clòsca pr’amor que los escuèlhs d’estromatolits lançavan mai calci als oceans que podiá èsser usat per los animals per se bastir de clòscas e d’autras defensas. Foguèt tanben lo temps de la naissença dels primièrs artropòdes que sabián nadar e caminar.
Las condicions environamentalas de la còsta foguèron tres que favorablas amb de fanga e d’aiga tebesa. De centenats de nòvas espècias nasquèron, se desvolopèron, creèron de nòus biais de caça e bastiguèron al còp defensas pròprias. Son d’animals com l’artropòde marin Sidneyia, un òrre predator, o encara d’autres coma tota sòrta d’espongas o las primièras colonias de pennatulides que demoravan fixes al fonz de la mar.
D’animals tras qu’exotics
Mai de 70 genres e fins a 130 espècias animalas foguèron identificadas en l’an 1909 quand Charles Doolittle Walcott, un paleontològ estatsunidenc classèt lo Cambrian per primièr còp. Per balhar un nòu nom a aquelas nòvas espècias utilizèt de paraulas dels indigènas del luòc, coma Wiwaxia o Odaraia. E pr’aquò, a mai del tipe d’animal, lor nom es tanben exotic. Tras qu’exotic se pòt arribar dire.
Son d’animals brica coneguts. E fòrça estranhs. N’i a que semblan pas cap autre animal del passat terrèstre. Qualqu’unes son unics: coma Hallucigenia, qu’a un cap plan e divèrsas dorsalas. D’autres, coma Opabinia, avián cinc uèlhs. Odontogripus semblava un vèrme mas amb de dents. Nectocaris tanben foguèt una animal tras que singular.
L’edat cambriana semblariá èsser doncas un periòde d’experimentacion environamentala que finiguèt amb tota aquela sòrta d’animals. Cap d’aquelas espècias subrevisquèt fins uèi lo jorn. Ça que la, la basa genetica de totes lo animals e plantas de la planeta demorèt maugrat que la majoritat foguèron sonque d’artropòdes.
Atanben i nasquèron las primièras algas e las primièras medusas a mai de cefalopòdes, atanplan de peisses amb de coirassas. Pendent la fin del Cambrian sorgiguèron las primièras estelas de mar.
Las colonias d’estromatolits, los primièrs èssers vius de la planeta e tanben los mai ancians, comencèron redusir lor nombre pr’amor de las atacas dels predators. Mas d’espongas arqueociatidas s’espandiguèron per produire mai de calci, de besonh total pels animals marins.
Quand s’escantilhèron, ja èran nascuts los primièrs coralhs. Una nòva edat de glaç destrusiguèt centenats d’espècias e d’environaments e quora desaparegèt, la Tèrra donèt pas a una nòva edat geologica: l’Ordovician.
La Redaccion.
