Er animau mès long dera planeta ei eth vèrme de cordon ( Lineus longissimus) e ara ua còla de scientifics suedesi a descorbit que produsís ua toxina que pòt aucir crancs e babaus. Un aute còp era natura torne a suspréner: er afebliment aparent deth vèrme a en escambi ua fòrta neurotoxina qu’aluenhe as sòns enemics naturaus.
Ei ua espècia que hè entre 5 e 15 mètres de longada mès que tanben pòt arribar as 55 mètres e solament entre 5 e 10 milimètres d’amplada. Ei part dera familha des Nemertea, un grop animau invertebrat on tanben i a d’auti vèrmes coma eth vèrme de Gibbon o eth vèrme proboscidi. E quan ei irritat dèishe anar un naric verenós entàs crustacis.
Ua neurotoxina fòrça perilhosa
Era còla de scientifics dera Universitat d’Uppsala, damb eth professor Ulf Göransson coma cap, auec era toxina deth naric deth vèrme de cordon e descobic que pòt arribar a aucir e paralizar totauments diuèrses espècies de crustacis mès tanben de babaus.
“Ei fòrça susprenent pr’amor qu’aguest tipe de toxines se tròbe normauments en escargòlhs marins que viuen en aigües tropicaus – çò diguec Göransson -. Mès eth vèrme de cordon viu en aigües fòrça mès heiredes, coma ena còsta dera Grana Bretanha, Noruega e era còsta oèst de Suècia”.
Atau, es recercaires confirmèren qu’aquera toxina, nomenada alfa-1, ei era substància verenosa mès perilhosa jamès trapada en eth reiaume animau suedés e era descobèrta pr’açò ei ua des mès susprenentes que s’an hèt en eth mon dera etologia d’aqueth país.
Açò pr’amor que’es toxines soent ataquen es proteïnes qu’an eth transpòrt intèrn e extèrn enes cellules. Era còla qu’a hèt aguesta descobèrta confirmèc qu’aguera toxina empedís era actuacion des canaus de sòdi en tres espècies animaus invertebrades: eth babau alemand, era mosca dera fruta e eth artropòd Varroa. Atau, provòque senhaus electrics continus entre es nèrvis e es muscles e açò amie ara paralisi der animau.
Ath delà d’açò, es cercaires voleren saber se era toxina tanben afectaue es canaus de sòdi en mamifèrs. Mès era reaccion non siguec tan fòrta. Pr’açò pensen qu’eth vèrme de cordon e era toxina non son verenoses entàs umans o uns auti mamifèrs.
Toxines coma aguesta son obtengudes aué de sèrps, aranhes o caragòlhs marins entara utilizacion dera indústria farmaceutica, era biotecnologia o insecticides entara agricultura: segontes es scientifics suedesi era neurotoxina alfa-1 poirie èster utilizada entara agricultura. Ua descobèrta que siguec publicada en eth jornau Scientific Reports.
Era Redaccion
Aguest article ei publicat gràcies a un acòrdi de cooperacion damb www.aranes.club, era pagina web entà apréner aranés de forma gratuita
