De navèths estudis scientifics confirman que lo cambiament climatic actuau ei la rason que provòca ua activitat màger dens lo monde deus insèctes, e que pòt entrainar, dab lo temps, tanben de navèras consequéncias environamentaus.
Pr’amor qu’uei, la temperatura vad de mei en mei hauta, e los episòdis violents deu climat que son o que començan d’estar mei comuns. E aquò tanben provòca un cambiament de conduita de totas las espècias d’insèctes de la planeta, que vaden mei activas.
Adara divèrs scientifics que confirman qu’ua mei hauta temperatura e mensh dias hreds qu’entrainan ua mei longa activitat en çò deus insèctes. Solament au monde deus parpalhons, la soa activitat annau que vien dinc a un mes màger.
Dinc adara qu’èra estat demostrat que la fauna d’ua region o ecosistèma, pr’amor d’ua mei hauta temperatura, que vad mei activa pendent la prima, e patís un arrèst de l’ivernacion pendent aquera sason, maugrat que solament sia dab divèrsas setmanas de diferéncia. Solament deus episòdis irregulars climatics que pòden aquò trincar.
Mei temperatura, mei activitat
Un cambiament generau de la conduita deus insèctes e enqüèra autes animaus a nivèu globau n’ei pas pas estat jamei hèit a la planeta pr’amor de fauta de dadas. Las dadas que i a solament son a nivèu regionau e locau. Mes lo cambiament que poiré estar reau. Entà l’analisar que caló l’ajuda deus musèus d’istòria naturau.
Despuish l’an 2022 que i a dejà ua basa de dadas pro grana. E los cercaires que comencèn d’estudiar se i avèvan, uei, cambiaments de conduita au monde deus insèctes. E que comencèn l’estudi entà ua amassada internacionau de près de 140 espècias de parpalhol e d’arnas deu monde.
Lo resultat que confirmè qu’ua mei hauta temperatura locau o regionau que provocava tostemps ua màger activitat en çò d’aqueths insèctes. Lo cambiament de conduita donc ei gigantesc. E aquò tanben serà un problèma environamentau navèth pendent las pròplèus decadas.
Mei dias cauds pendent l’ivèrn que provòcan ua màger activitat d’arnas e parpalhons pendent la prima. Se l’ivèrn ei hred, l’activitat d’aqueths insèctes n’ei pas autan hauta. Se i a dias cauds e dias hreds los insèctes que càmbian la soa activitat de faiçon radicau.
Lo procés, totun, qu’ei plan complèxe. Mes hred que provòca ua mendre activitat mes tanben un espèr de vita mei long, çò digón los cercaires. La temperatura mei hauta qu’entraina ua màger activitat deus insèctes mes aqueths que tanben es moreishen abans e que i a ua màger transmission de patogèns.
Atau, lo fenomèn climatic d’El Niño qu’ei plan restacar dab divèrsas malaudias en Africa de l’Èst. Mei de sequèra, mei de plojas puish, çò ajustèn los scientifics. E aquò tanben qu’entraina, aprés, mei de malaudias.
Las plantas tanben qu’an ua responsa diferenta. Sovent arnas e parpalhons començan la soa activitat quan las plantas an pas enqüèra flors. E aquò que pòt entrainar la soa mort. Los cercaires ne son pas segurs ara ora de confirmar se los insèctes poirén subervíver lo cambiament climatic actuau pr’amor d’aquerò.
Pr’amor que la temperatura serà de mei en mei hauta e aquò que pòt provocar tanben un cambiament dens la capacitat de resisténcia deus insèctes. E qu’arribarà un dia lèu, çò ajustèn los cercaires, que lo monde deus insèctes aurà arribat au son limit coma organismes vius. Puish non se pòt pas imaginar çò que se poiré debanar.
La redaccion
