En Filipinas i a un dels pargues nacionals mai estonants de la planeta, amb mai de 5.753 ectaras e dins lo Pargue Nacional del flume sosterranh de Pòrt Princessa. Ailà òm pòt arribar a trapar fins a 11 ecosistèmas desparièrs, dont de selvas umidas, montanhas, bauces o encara de caunas sosterranhas. Lo pargue se trapa dins l’illa de Palawan e totes los toristas ne demòran estonats.
Lo pargue es una barreja de païsatges carstics de pèira calcaria, amb una de las selvas mai importantas d’Asia tota. A mai d’aquò, i a un flume sosterranh que finís dirèctament en la mar; la beltat es gigantassa e pr’amor d’aquò en 1999 foguèt declarat Patrimòni de l’Umanitat per l’Unesco. Encara en 2011 foguèt classat coma una de las 7 meravilhas naturalas del mond.
Una de las zònas mai visitadas es lo flume sosterranh, que serpenteja a travèrs d’una cauna formada de pèira calcaria al long de 8 km per l’interior de la cauna, fins a la desbocadura en la Mar de China. La travessia per la cauna de mai en mai estonant car òm pòt dintrar en d’airals mai e mai estrechs e puèi en de grandas cambras ont i a d’estalactitas e estalagmitas formadas pendent milièrs d’ans.
Lo flume sosterranh foguèt considerat pendent fòrça temps coma lo mai de grand de la planeta, mas en 2007 foguèt descobèrt qu’un flume sosterranh que i a en la peninsula de Yucatan o èra mai e lo flume de Puerto Princessa perdèt aquel estatus.
Tota la zòna del pargue nacional representa un abitat per la conservacion de la biodiversitat, e i a plusors montanhas marinas e tanben qualqu’unes dels bòsques mai importants de tota Asia.
Divèrsas formacions forestalas
Lo Pargue a fòrça formacions forestalas que representan 8 dels 13 tipes de bòsques que i auèi en Asia tropicala, çò es, de bòsques sus de sòls ultramafics, de bòsques sus de sòls de pèira calcària, lo bòsc montanhós, lo bòsc de palun d’aiga doça, de tèrras bassas de selva tropicala totjorn verda, lo bòsc riberenc, lo bòsc de plaja e encara lo bòsc de mangròva.
Los cercaires classèron de 800 espècias de plantas de 300 genres e 100 familhas. Aquelas comprenon al mens 295 arbres dominats pel tipe d’espècias dipterocarpacia. I a aicí tanben una granda varietat d’animals endemics menaçats, en comprenent lo faisan, la ratapenada rainard, la loira Aonyx cinerea, de pichons pandas, de civetas e de taissons Mydaus javanensis.
Los aucèls forman lo grop mai nombrós dels vertebrats al Pargue. Sonque en Palawan n’i a 252 espècias diferentas e d’aquelas 165 sonque pòdon èsser trapadas en aquel polit pargue. Aquò es 67% del total dels aucèls e totas las lo 15% de totas las espècias d’aucèls endemics de Palawan.
I a tanben 30 espècias de mamifèrs confirmats (Madulid, 1998). La majoritat dels cases foguèron observats al bòsc e es de soslinhar qiue lo monin manjacrancs o monin de coa longa es l’unic primat de la zòna. La siá noiridura essenciala es la que tròba al litoral pendent la marèa bassa.
Tanplan i a 19 espècias de reptils qu’uèch ne son endemicas del luòc (Madulid, 1998). De grands predators coma lo piton reticulat comun (Phython reticulatus) pòdon èsser sovent trobadas ailà. A mai, òm pòt tanben veire plan lo lausèrt monitor (Varanus salvator) o encara lo lusèrt de cresta verda ( “Cristatella bronchocoela“). La fauna dels anfibians compren fins a dètz espècias.
De soslinhar tanben que i a nòu espècias de ratapenadas, doas espècias de falciots e l’aranha Stygophrynus. Dins la cauna tanben i a d’animals estonants coma la vaca marina o dugon e la tartuga carei (Chelonia mydas) que tròban lor noiridura dins la zòna litorala del Pargue.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
