Lo futur de la planeta Tèrra poiriá èsser atanben lo nòstre passat. De cercaires confirman, sens cap de dobte, que çò que l’umanitat a fach a la planeta blava a cambiat (e o fa encara) totalament la tendéncia climatica planetaria de se transformar en un clima mai frech. Una tendéncia qu’a demorat aital pendent los darrièrs 50 milions d’ans. E l’òme solament necessitèt mens de 2 sègles per o far.
Aital, los scientifics volguèron soslinhar que l’òme es la causa finala del cambiament climatic e environamentala de la planeta. E qu’o es estat pendent los darrièrs 200 ans. Dich d’una autra manièra, çò que la Tèrra cambièt en 50 milions d’ans, l’èsser umana o cambièt en mens de dos sègles. E lo futur que ven es òrre: en 2030 lo clima serà parièr al que i aviá pendent l’epòca del Pliocèn (fa ma de 3 milions d’annadas). E sens cap cambi a melhor dins lo cambiament environamental actual, en 2150 lo clima de la Tèrra serà coma lo de l’epòca de l’Eocèn que se passèt en la planeta fa mai de 50 milions d’annadas.
“Es un futur malaisit pr’amor que serà coma lo passat de la Tèrra. Dintrarem dins un territòri climatic totalament desconegut, çò afirmèt Kevin Burke, cap de l’estudi que confirmèt tot aquò. E lo cambiament qu’arribarà lèu, plan lèu, pr’amor que ja comencèt de cambiar fa 2 sègles”.
De temperaturas mai nautas
Segon los cercaires qu’an fach un estudi sus tot aquò, en 2100 la Tèrra aurà fins a 23,4 grases mai de temperatura. Çò es coma pendent l’Eocèn, quora los continents s’amassavan, fasiá pauc que los dinosaures avián patit l’extincion totala e èran nascuts los primièrs mamifèrs coma de balenas e de chivals. E al Pòl Nòrd i aviá de paluns e de bòsques coma los que i a uèi en Florida.
De mai, e solament en 2030, la Tèrra ja aurà tornarmai lo clima que i aguèt pendent lo Pliocèn fa 3 milions d’ans e la temperatura serà fins a 3,5 grases mai nauta. En aquela epòca los continents començavan de finir de se mòure, lo clima èra arid e se formèt l’Imalaia, del temps que milièrs de mamifèrs s’espandissián per totes los continents.
Per far l’estudi los autors Kevin Burke e John Jack Williams, de l’Universitat de Wisconsin, trabalhèron amassa amb las universitats de Bristol, Colómbia e la NASA. E, aprèp estudiar de milièrs de donadas dempuèi l’an 2007, aguèron aquelas resultas informaticas scientificas. O faguèron en tot restacar los climas de l’Eocèn, lo Pliocèn, l’Interglaciar (fa entre 129.000 e 116.000 ans), l’Olocèn ( fa 6000 ans) e l’edat industriala (abans de 1850).
“Dels dos scenaris qu’avèm coma resulta, dins lo melhor, un estat del Nòrd dels Estats Units coma Wisconsin, serà mai caud que Seattle uèi, e i auràn fins a 9% mai de climas nòus en la planeta, basicament en Asia de l’Èst, e Asia del Sud-Èst, Austràlia del Nòrd e la còsta d’America. Es fòrça malaisit per una persona d’imaginar lo clima que i aurà en dètz ans, en 2030. E per ansin cal remembrar que maugrat que la vida en la Tèrra contunharà se patirà la pèrta de centenats d’espècias vivas e que lo solet responsable es l’èsser uman”. L’estudi foguèt publicat al numeric Proceedings of the National Academy. Un avís inquietant.
La redaccion
