Los Adansonians son un genre d’arbres de la familha Malvaceae, e ne i a 8 sosespècias al long del continent african, mas tanben a Austràlia e Madagascar. Son un tipe d’arbres tanplan coneguts amb lo nom, mai celèbre, de baobabs.
La majoritat de sosespècias de baobab es a l’illa de Madagascar, car n’i a fins a 6 d’aquelas 8 sosespècias. A Madagascar i a los Adansonia grandidieri, que seriá la sosespècia mai nauta de totas pr’amor dels 25 mètres nautor que pòt arribar a afar. Tanben i a una autra sosespècia pus pichona, Adansonia madagascariensis, que sonque fa, de mejana, 12 mètres. Adansonia perrieri, d’un autre costat, es en grèu dangièr d’extincion e pòt far fins a 15 m de nautor. Adansonia rubrostipa es la pus pichonèla de totas aquelas sosespècias, car solament fa de mejana 5 mètres. A mai d’aquelas, Adansonia suaresensis tanben es en grèu dangièr d’extincion e pòt far plan mai de 20 mètres.
A Austràlia sonque i a Adansonia gibbosa, la sosespècia mens coneguda de totas las sosespècias de baobab e fa aperaquí 10 m de nautor. Ja a Africa òm pòt trapar la sosespècia mai celèbra de baobab, un arbre que fa aisidament 25 m.
Lo Baobab viu plan sus de terrens amb de sabla, a de climas suaus e amb d’aiga. Alavetz pòt viure fins a 1 000 ans malgrat que i a especimèns de baobab que foguèron classificats amb mai de 5 000 annadas d’edat.
Creissença periodica de cambas
Lo cercaire Adrian Patrut de l’Universitat de Quimia de Bolyai demostrèt que son d’arbres que vivon fòrça annadas pr’amor de la creissença periodica de lors cambas o tijas que venon aprés amassadas amb l’estructura dels anèls en tot crear de traucs dins de l’arbre del còp que los teissuts de fibra del tronc chucan d’aiga per suportar la secada e aital pòdon arribar a aver fins a 120 000 litres d’aiga dins l’arbre.
Lo Baobab african a un tronc amb forma de botelha e pòdon aver fòrça noses, amb una nautor que se situa demest los 5 e los 30 mètres. La siá vegetacion superiora es plana e divèrsa e pòt tanben far mai de 11 o 12 mètres de diamètre.
Un baobab adulte a de fuèlhas pas simplas amb fins a 11 foliòlas que naisson totas del quite pecol. Quand un baobab es jove las sieunas fuèlhas son simplas e quand mai e mai vielh venon mens simplas. Las fuèlhas, pasmens, sonque creisson pendent l’epòca de pluèja.
La siá rusca o escòrça es plana e la fusta a fòrça fibra. Es ailà ont demòra l’aiga. La flor del baobab pòt arribar als 10 cm e los petals son de color blanca en tot èsser ermafroditas e actinomorfas.
Totas las sosespècias de baobab an de fruch. La majoritat arriba demest la sason seca e la sason umida e segon la sosespècia pòdon aver de formas plan diferentas. La grana de l’arbre pòt demorar fins a 5 annadas abans de créisser.
Segon una legenda africana lo baobab èra un arbre plan pretensiós. Un jorn Dieu volguèt los punir en tot los situar de naut en bas. Foguèt aital coma las brancas del baobab son uèi sepelidas e la rais demòra en naut.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
