FAUNA ASIATICA (11) : LO BUFLE D’ASIA

Christian Andreu
0
Lo bufle d’Asia, tanben conegut coma bufle indian (Bubalus bubalis) es un grand mamifèr de la familha dels bovids que demòra en estat salvatge e qu’es plan menaçat, mas que tanben es un animal domesticat per l’òme dempuèi fa milièrs d’ans. Es lo bovid pus grand de la planeta e sonque lo gaur es màger. […]

LOS NATIUS D’EURÒPA

Christian Andreu
0
L’istòria europèa es plena de migracions que se tenguèron long de totas las preïstòria e istòria del continent. Los primièrs umans modèrnes que i arribèron aperaquí fa 30 000 ans èran pas blancs. La lor origina foguèt l’Africa negra e la lor pèl se mantenguèt aital durant de centenats d’ans fins que lo clima l’esclarziguèsse. […]

BALENAS MEI E MEI PETITAS

Christian Andreu
0
Pendent la caduda, la balèna franca que’s dirigeish tostemps tà la costa d’Africa deu sud entà i demorar l’ivèrn. Entà poder aquò plan har, que cau que sian dejà grassas, mes las darrèras annadas que semblen que son meilèu magras pr’amor de mensh en mensh neuritud aus oceans. Adara, un estudi recent de cercaires danés […]

LOS MAINATGES IPERACTIUS PATISSON UNA MUTACION GENETICA

Christian Andreu
0
Aquò es çò trapat per una còla de cercaires: la majoritat dels mainatges qu’òm considèra que patisson la malatiá coneguda coma iperactivisme (4% de la populacion mondiala) poiriá aver aquela malautiá pr’amor d’una mutacion genetica. D’efièch, los scientifics de l’Universitat d’Harvard que faguèron aquel estudi trapèron aquela mutacion en la majoritat dels mainatges estudiats. Per […]

ETH PRUMÈR SCIENTIFIC DERA ISTÒRIA

Christian Andreu
0
Se pensam qui poirie èster eth prumèr scientific dera istòria dera umanitat, dilhèu pensaram que siguec Aristòtel, Pitagòras o encara Galileo Galilei. E era responsa encara ei luenhana. Aué, eth terme scientific non ei guaire ancian ena nòsta societat. E, soent desbrembam qui siguec eth prumèr scientific reau dera nòsta istòria recenta coma espècia. Eth […]

FAUNA ASIATICA (10): L’IAC

Christian Andreu
0
Se demanèssem quals foguèron los cinc animals domesticats per nòstra espècia pendent la fin del Paleolitic e lo començament del Neolitic e qu’uèi son d’espècias plan espandidas, de segur que pas gaire de nosautres diriam l’iac. Pr’amor que l’iac (Bos grunniens) domètge, aital coma l’iac salvatge (Bos mutus) son doas espècias plan conegudas en Asia […]

LA PRIMIÈRA FARAONA

Christian Andreu
0
Quala foguèt la primièra faraona de l’Egipte antica ? Plan mai abans que Hatsepsut, Nefertiti o encara Cleopatra, Neferusobek foguèt la primièra reina d’aquel país pel primièr còp, e comencèt la lista de femnas faraonas de l’antiquitat. Car Egipte foguèt la sola cultura d’aquela epòca, l’epòca antica, qu’acceptava de femnas al poder. Alavètz, cossí foguèt aquò […]

LO GOLUT, FIN FINAU, PROTEGIT

Christian Andreu
0
Que cal parlar d’un deus mamifèrs mei estonants deu continent american e, au còp, un deus mei misteriós, enqüèra uei, pr’amor qu’ei plan desconegut. Que parlam deu golut o carcajon, tanben coneishut peu son nom scientific Gulo gulo. Lo golut qu’ei un deus mei estonants mamifèrs nòrd-americans e sembla enqüèra mei estonant descobrir qu’estó pas […]

2 ANNADES SENSE LUTZ SOLAR PROVOQUÈC  ER ESCANTILHAMENT DE MÈS DEL 75% DE TOTES ES ESPÈCIES DETH MON

Christian Andreu
0
Se non comprenem ben com siguec er escantilhament totau de totes es espècies de dinosaures e d’autes espècies ena Tèrra hè 66 milions d’annades sonque cau pensar que, dempús dera casuda deth meteòr Chicxulub arribèc un ivèrn totau ena planeta pr’amor dera fauta de lutz solar que demorèc gaireben 15 annades. Pr’amor qu’ara, es cercaires […]