Un estudi recent a confirmat que lo 40 % dels abitants de la peninsula Iberica, doncas dels portugueses, espanhòls, catalans e bascos, an un ancessor comun que visquèt fa aperaquí 4500 ans. L’estudi analisèt l’ADN de gaireben 3000 personas de la peninsula mas tanben d’Occitània.
Segon aquel estudi, l’analisi del cromosòma Y, ajudèt plan a conéisser l’origina dels estatjants peninsulars iberics, lo luòc ont demoravan e tanben balhèt un pauc de lutz sus l’evolucion demografica de la peninsula. Per o poder far, los cercaires estudièron tanplan la varianta R1b-DF27 d’aquel cromosòma, plan comun a la peninsula Iberica.
La còla de cercaires que realizèt aquel estudi es de l’Institut de Biologia Evolutiva de l’Universitat Pompeu Fabra e de l’Universitat del Bascoat. Los scientifics, aital, an pogut confirmar qu’aquela varianta genetica es presenta en mai del 40 % de la populacion totala de tota la peninsula Iberica. En mai d’aquò, tanben es present en mai del 70% dels òmes del Bascoat. Pasmens, de l’autre costat dels Pirenèus, en Occitània, aquela varianta sonque es presenta en lo 10% dels òmes.
Una istòria demografica en èrsas
Segon Francesc Calafell, que dirigiguèt l’estudi e qu’es cercaire a l’Universitat Pompeu Fabra, ” l’istòria evolutiva peninsulara semblariá de seguir divèrsas èrsas”. E aquestas èrsas serián la consequéncia de divèrsas descobèrtas tecnologicas o culturalas.
Per çò que tòca la varianta R1b-DF27, los cercaires afirman que la siá origina es datada d’entre 4000 e 4500 ans e que se poiriá situar geograficament dins lo nòrd-èst peninsular. “Se pòt trobar sovent al Bascoat, mas las diversitat e intensitat son pus bassas en los òmes bascos qu’en d’autras populacions peninsularas. E aquò confirmariá que lo Bascoat foguèt pas la region geografica primièra”, çò diguèt Calafell.
Pels cercaires, “l’origina en Iberia seriá doncas locala, “pr’amor que i a mai de diversitat e d’ancianetat en d’autras regions”. Aquò confirmariá lo movement de populacion de l’Orient Pròche vèrs l’occident europèu pendent l’Edat del Bronze, quand arribèron las populacions non indoeuropèas sus la còsta mediterranèa e tanben a l’interior e oèst peninsular, ont i aviá de populacions cèltas.
Aquela meteissa varianta genetica pòt èsser trapada en fins al 40% dels òmes de Colómbia, lo 36 % dels òmes en Puerto Rico, lo 10% dels òmes en Mexic e fins al 8% de le populacion masculina peruviana. Es una varianta que demesís en de populacions amb una preséncia indigèna americana plan nauta.
La meteissa varianta pòt èsser confirmada istoricament a travèrs de l’espandiment politic de la corona catalana e aragonesa medievala long de la mar Mediterranèa als sègles XIV e XV e encara pendent la conquista castelhana de Flandra al sègle XVI.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.
