ES HORATS NERI LANCEN ERA MATÈRIA ATH PASSAT
Un nau estudi scientific confirme era singularitat des horats neri en Univèrs. Segontes aguest estudi es horats neri poirien patir ua transicion cap a horats blanqui en tot ejectar matèria e temps ar Univèrs. Er estudi siguec hèt per ua còla de cercaires dera Universitat de Sheffield e dera Universitat Complutense de Madrid.
Enquiara e segontes çò que ditz era teoria dera relativitat generau d’Einstein, tot çò que demòre atrapat laguens un horat nere tombarie cap ath sòn cèntre e serie destruït per de gigantasses fòrces gravitacionaus. Justament aguest centre deth horat nere ei coneishut en mon scientific coma ua singularitat pr’amor qu’es lo punt on era matèria d’ua estela giganta esfondrada per formar eth horat nere s’esclafe laguens un punt infinitesimaument minuscul. Mas es aquera singularitat çò que comprenem pas ben quan parlam deth temps e era matèria.
Ua teoria fondamentau
Es leis dera mecanica quantica, que descriu er Univèrs a nivèu d’atòms e de particules fòrça petites, son es que sigueren utilizades per aqueri cercaires entà prepausar un nau vejaire teoric fòrça diferent e on, mesalèu qu’ua singularitat que compòrte era fin, aqueste poirie representar eth començament de tot. E cau rebrembar qu’enquiara es horats neri non son estadi teorizats entà gésser en tot ejectar era matèria, era energia e eth temps de tornada laguens der Univèrs.
En aguest nau estudi, donques Steffen Gielen dera Universitat de Sheffield e Lucía Menéndez-Pidal dera Universitat Complutense de Madrid utilizèren un nau modèl mès simple e teoric d’un horat nere, coneishut coma horat nere plan. Se es horats neri tipics an ua forma esferica, era termièra d’un horat nere plan qu’ei ua superfícia plana e bidimensionau.
Atau, aguest nau trabalh suggerís qu’eth madeish mecanisme tanben pòt èster aplicat a un horat nere tipic. “Hè fòrça temps que volèm saber se era mecanica quantica pòt cambiar era nòsta compreneson des horats neres e donar-nos informacion sus era sua vertadèra natura, çò didec Gielen ».
“En mecanica quantica, eth temps com ei comprenut non se pòt acabar, maugrat qu’es sistèmes cambien e evolucionen de manèra perpetua », çò apondèc Gielen. Per ansin, es cercaires descorbiren qu’en utilizar es leis dera mecanica quantica era singularitat d’un horat nere ei cambiada per ua region damb granes fluctuacions quantiques – maugrat que son cambiaments petiti e temporaus ena energia der espaci-. E on aguest e eth temps non s’acaben jamès. E er espaci e eth temps hèn ua transicion cap a ua naua fasa nomentada horat blanc. Que poirie èster on comença eth temps.
“Se eth temps entar observador ei relatiu, ena nòsta recèrca auem derivat era energia escura de tot er Univèrs, çò afirmèc Gielen. E prepausam qu’eth temps ei mesurat damb era energia escura, qu’ei era responsabla dera sua expansion actuau ».
“Açò qu’ei çò qu’ajuda a compréner es fenomèns que i pòt auer laguens un horat nere”, çò confirmèc Gielen. E es cercaires an utilizat era energia escura gaireben coma un punt de referéncia damb era energia e eth temps coma idèes que pòden èster mesurades era una contra era auta”.
E, segontes tot açò, era teoria que ditz qu’ua singularitat ei vertadèrament un començament, tanben prepause era existéncia de quicòm encara mès misteriós ar aute costat d’un horat blanc. “Ipoteticament se porie har crotzar un observator un horat nere a trauèrs de çò que credem qu’ei ua singularitat e gésser ar aute costat d’un horat blanc. Era nocion, qu’ei fòrça abstracta entar observador, mès que poirie èster reau, çò didec Gielen, aumens en teoria. Er estudi siguec publicat ena revista online Physical Review Letters.
Era Redaccion
Fotografia principau; NASA Goddard/CC.
