L’ATMOSFÈRA DE PLUTON PRÈPA AL COLLAPSE

Christian Andreu
0
La tecnologia umana es mai e mai precisa a l’ora d’estudiar las planetas del Sistèma Solar e lors atmosfèras. Segon un nòu estudi fach per d’astronòms, una de las planetas pròchas a la Tèrra poiriá veire desaparéisser lèu la siá atmosfèra. D’efièch es una planeta qu’a una atmosfèra de nitrogèn pro flaca que segon de […]

LA PLANETA EN DECLIN

Christian Andreu
0
Lo darrièr rapòrt de la Plataforma Scientifica e Politica de Servicis a la Biodiversitat e los Ecosistèmas (IPBES) sus la santat environamentala de la planeta es tras qu’inquietant. Segon de donadas reculhidas los darrièrs tres ans l’umanitat es a mand de destruire la vida animala e vegetala que i en tèrra, mar e aire e […]

EFREN BELTRAN:“A MONTPELHIÈR M’ENAMORÈRI DE LA LENGA OCCITANA”

Christian Andreu
0
Efrén Beltrán Roncal residís dempuèi fa fòrça ans a Montpelhièr e, coma un grand estudiós de las lengas e director d’InfOccitània, mejan digital per conéisser l’actualitat dempuèi d’un punt d’enguarda occitan e en occitan, coneis fòrça ben la situacion actuala de la lenga occitana al territòri lengadocian. Redaccion.- Quantes ans fa que demòras en Montpelhièr? […]

LA SANTAT MONDIALA EN PERILH

Christian Andreu
0
La santat mondiala poiriá patir lèu una grèva crisi. Aquò es çò que l’Organizacion Mondiala de la Santat (OMS) n’avisèt fa qualques jorns: se i a pas una utilizacion condrecha dels antibiotics, la resisténcia biologica umana a aquestes poiriá causar lèu de milions de mòrts e, a l’encòp, una grèva crisi mondiala coma la que […]

ES DENISOVANS SIGUEREN ES PRUMÈRI TIBETANS

Christian Andreu
0
Açò ei era resulta d’ua analisi hèta d’ua maishèra trapada hè mès de 40 annades en replanat de Xiahe, en Tibet, per un monge bodista. Era sua recenta analisi confirmèc qu’ei era maishèra d’un denisovan e non un individú dera nòsta espècia. Segontes açò, aguesti ominids aurien arribat ath Tibet hè mès de 160.000 annades. […]

UN RÒTLE CLAU DINS L’ENVIRONAMENT

Christian Andreu
0
Los ipopotams son d’animals qu’an un ròtle clau dins la cadena alimentària dels rius ont demoran. En 2019 lor populacion se redusiguèt (segon lo luòc) fins a 20%. E de cercaires qu’estúdian lor vida vidanta pensan que lor desaparicion poiriá provocar una pèrda de diversitat environamentala fatala per l’ecosistèma ont demoran. Aquò es atal pr’amor […]

PÒDON LAS PÈIRAS CRÉISSER ?

Christian Andreu
0
Poiriá semblar una question malaisida de respondre. Mas per la sciéncia la responsa es clara: òc, las pèiras creisson mas o fan pauc a cha pauc, pendent de milions d’annadas e doncas l’uèlh uman pòt pas espepissar normalament aquela creissença. Es un fach totun, scientificament demostrat. De primièr cal conéisser plan que es una ròca […]

DE LENGAS CLASSICAS: LO PUNIC

Christian Andreu
0
Una de las lengas pus importantas de l’epòca antica foguèt una lenga semitica. Ajudèt espandir un alfabet que seriá, al còp, ancessor dels alfabets grèc, etrusc e latin, çò es, lo nòstre alfabet. Foguèt utilizada al torn de las còstas de la Mediterranèa pendent de sègles coma lenga universala mas uèi es estada plan desbrembada […]

QUORA ÍNDIA TRUQUÈT ASIA

Christian Andreu
0
Fa 55 milions d’annadas, lo soscontinent conegut uèi lo jorn coma Índia truquèt Asia e provoquèt un dels màgers cambiaments environamentals de l’istòria geologica recenta de la Tèrra. Aquela acipada entraïnèt de cambiaments fisics suls continents, suls païsatges, e sus l’environament global, e ara una còla scientifica a descobèrt que provoquèt tanben la creacion d’un […]

DESCORBIT UN ANCESSOR DES CHIMPANZÉS

Christian Andreu
0
Ei dificil trapar ancessors ominids. Encara mès trapar ancessors d’autes espècies de primats. Mès ara siguec descorbida ua naua espècia de chimpanzé que se crotzèc damb es bonobos hè solament hè 3 o 4 milions d’annades. Eth descorbiment ajudarà a compréner melhor era istòria evolutiua des ominids e des primats. Aguesta naua espècia ancessora des […]