Jèp de Montoya: “Eth gran miracle de cap ara nòsta lengua l’experimentam quan er Estatut la declarèc lengua oficiau en Catalonha”

Christian Andreu
0
ENTREVISTA EXCLUSIVA DAMB JÈP DE MONTOYA, PRESIDENT DER INSTITUT D’ESTUDIS ARANESI – ACADÈMIA ARANESA DERA LENGUA OCCITANA Eth trabalh des dera sua creacion coma academia dera lengua occitana en 2002 ei estat enòrme. Era tòca ère arténher d’èster un referent lingüistic per çò que tòca ar occitan aranés ena Val d’Aran, a mès de tot […]

LOS TERIZINOSAURIDS AVIÁN ARPAS LONGAS ENTÀ LA VISUALIZACION

Christian Andreu
0
Los dinosaures Maniraptora (un clade que compren los ancèstres deus ausèths, e la màger part deus dinosaures maniraptorians) qu’utilizavan las lors mans entà sasir e volar, mes las prumèras espècias (alvarezsauruss e terazinosaurius) qu’avèvan arpas extraordinàrias dab ua foncion misteriosa. Lo paleontològue de l’Universitat de Bristol Zichuan Qin e los sons collègas an desvolopat un […]

LA NAISSENÇA DE TURQUIA

Christian Andreu
0
En 1923, fa 100 ans, nasquèt Turquia. Pr’amor que Turquia, coma estat politic, a pas totjorn existit. Pendent fòrça sègles foguèt un empèri conegut amb lo nom d’Empèri Otoman. Los turcs alavetz se disián otomans e l’estat èra dirigit sonque per un soudan o emperaire. Foguèt pas abans l’an 1923, fa doncas un sègle, que […]

LO PAÍS LO PUS NAUT DEL MOND

Christian Andreu
0
Botan es, solide, lo país lo pus naut del mond. La mejana de nautor botanesa es la mai nauta de tota la planeta, amb aperaquí 3.280 mètres sus lo nivèl de la mar. Fòrça montanhas botanesas an mai de 7.000 mètres (pr’amor qu’es situat al còr de l’Imalaia). Totun, tanben es un país amb una […]

ES TRAPAT UN CRATÈR GIGANT EN OCCITÀNIA

Christian Andreu
0
Malgrat que descobèrt fa temps, foguèt lèu dublidat per la sciéncia. Ara, una nòu estudi scientific internacional confirma l’importància geologica del meteis. Lo cratèr, tanben conegut amb lo nòm de Lo Clòt, es situat pròp de la vila occitana de Besièrs e poiriá ajudar plan la sciéncia a comprene cossí se formèt la nòstra planeta […]

LO TRACTAT DE MOULTY CREEK

Christian Andreu
0
En 1823, ara fa 200 annadas, foguèt signat lo Tractat de Moultrie Creek, que balhava la tèrra de l’interior de l’estat de Florida a divèrses grops indigènas americans aprés provocar la sieuna fugida de las sieunas tèrras ancestralas en aquel estat. Lo tractat confirmèt que la nova resèrva indigèna demorava pels indigènas, malgrat que, annadas […]

ES PROCLAMADA LA REPUBLICA EN MEXIC

Christian Andreu
0
En 1823, fa 200 ans, foguèt proclamada la Republica dels Estats Units de Mexic. La república mexicana arribèt de la man d’un grop de militars que realizèron un còp d’estat contra l’emperaire Agustín de Iturbide y Arámburu (1783- 1824) que fugiguèt e quand assajava de tornar al tròn foguèt arrestat e puèi fusilhat. Iturbide èra […]

UNA NÒVA DRÒGA PER LUCHAR CONTRA L’ESQUIZOFRENIA

Christian Andreu
0
De cercaires japoneses descobriguèron que i a una dròga nomenada fasudil que poiriá èsser clau a l’ora d’arrestar l’esquizofrenia en de mirgas. La còla de cercaires usèt aquela dròga per restaurar las neurònas d’aqueles pichons mamifèrs e tornar a far créisser las disfoncions cognitivas de mirguetas amb d’esquizofrenia. La descobèrta es importanta pr’amor que fa […]

UN DANGIÈR PRÒCHE

Christian Andreu
0
Mai d’una organizaciona ecologica comencèt ja a avertir sul dangièr del cambiament climatic actual que patís la mediterranèa, la nòstra mar. Per ansin, d’organismes coma WWF confirmèron que la biodiversitat d’aquesta mar poiriá patir mai de la mitat de la pèrta de la siá biodiversitat en mens de 60 annadas. Per aquò far WWF estudièt […]

LO ROMANIN

Christian Andreu
0
Lo Romanin o romaniu (Rosmarinus officinalis), es un un arbrilhon mediterranèu qu’òm pòt trapar aisidament dins de garrigas e clapassièras. Es una planta qu’òm utiliza coma espècia, ja siá fresca o secada. Òm fa tanben de mèl, coneguda coma mèl de romanin o mèl de Narbona. La planta tanben va plan per far cèrts perfums, a mai de las siás […]