I a d’estelas que pòdon pas aver de vida prèp d’elas. Son d’estelas conegudas amb lo nom d’estelas frejas. Lors ejeccions de massa arrèstan la vida sus de planetas pròches. E lors flambadas empedisson la vida de tot tipe de microorganisme. Mas son pas totas parièras e l’astrofisica estúdia ara ont trapar e ont cercar […]
En 1991, hè solament 30 annades, se debanèc un des hèts mès importanti viscudi pes abitants dera occitana Val d’Aran de tot eth sègle XX. De hèt, 1991 siguec era annada que se creèc eth modèrn Conselh Generau d’Aran, çò ei era institucion principau deth govèrn d’aguesta val. As sues competéncies originaus cau ahíger naues […]
L’illa Decepcion es la lar de milièrs e milièrs de pingoïns que demòran a l’archipèla de Shetland del Sud, al nòrd-oèst de la peninsula antartica. Lo paisatge de l’illa es estonant pr’amor que foguèt bastit per un dels tres volcans que i a, uèi lo jorn, en Antartida. L’illa a una curiosa forma amb de […]
Lo Dalmate o Dalmatoromanic foguèt una lenga romanica, del grop oriental, uèi malurosament desapareguda, que foguèt parlada a Dalmàcia (aperaquí la còsta de Croàcia) e qualques unas comarcas de Montenegro e Bòsnia e Ercegovina. A Dalmàcia en temps de l’Empèri Roman, la lenga latina s’implantèt coma en autras regions imperialas, mas coma d’autras lengas romanicas, […]
Malgrat qu’es sonque una sosespècia de l’ors brun, que tanben demòra en d’autres continents coma Euròpa e Asia, l’ors grizzly es un dels mamifèrs pus grands de la planeta, amb de caracteristicas fisiologicas e d’abituda pròprias. La diferéncias de las divèrsas populacions tanplan son restacadas amb la region, l’abitat e la noiridura. L’ors grizzly includís, […]
La question de cossí tornar scientificament la memòria a una mirga poiriá semblar d’èsser sens cap d’importància pels umans. Mas un còp d’uèlh mai prigond mandat a aquela question poiriá restacar la responsa a l’escasença nòva qu’i poiriá aver se la sciéncia ditz que poiriá menar a ajudar a tornar tanben la memòria als […]
Maugrat que toti pensegam qu’era majoritat de colònies europèes aueren era independéncia aperaquí era decada de 1950 e 1960, encara en 1981, bèri païsi tanben l’aueren. Aguest ei eth cas de Belize, un país dera Cariba que non siguec independent enquiara annada 1981, hè solament quaranta annades. Belize ei un país fòrça petit, damb solament […]
A Colòmbia i a çò que fòrça personas creson que pòt èsser conegut coma lo flume lo pus bèl de tota la planeta. Es lo fluvi Caño Cristales, tanben conegut coma lo flum de las cinc colors. Lo flume es una vertadièra meravilha de la natura e provòca l’estonament de totes pr’amor de las […]
En 1921, ara fa 100 ans, foguèt fondat lo Partit Fascista Italian per Benito Mussolini. Malgrat la siá cuèrta vida, entraïnèt un còp d’estat aprés èsser demandat de formar govèrn pel rei d’Itàlia, mens d’un an puèi. Aquela conquista rapida del poder foguèt estonanta pels italians mas tanben pels europèus que considerèron lo prètzfach pas […]
Parlar del continent american es parlar tanben d’un dels màgers predators que i a en aquelas tèrras a mai de l’òme: lo lop. Foguèt concurréncia d’indigènas americans pendent de milièrs d’annadas. Totun, l’òme ancestral american volguèt jamai li far la guèrra: lor ròtle dins l’environament èra clau e aquò foguèt totjorn respectat per l’òme american. […]