A Colòmbia i a çò que fòrça personas creson que pòt èsser conegut coma lo flume lo pus bèl de tota la planeta. Es lo fluvi Caño Cristales, tanben conegut coma lo flum de las cinc colors. Lo flume es una vertadièra meravilha de la natura e provòca l’estonament de totes pr’amor de las siás colors. L’origina d’aquelas son un sens fin d’algas de color roge, jaune, verd, negre e encara blava que a dins lo fluvi.
Segon los abitants de l’airal lo flumi tanben a divèrses autres noms, coma lo flum de l’Arc de Sant Martin o encara lo fluvi pus bèl del mond. Encara un autre nom plan popular, lo del flum que fugiguèt del paradís. Per ansin, Caño Cristales es pas cap fluvi long car sonque arriba als 100 Km de longor. La siá naissença se trapa a la Sierra de la Macarena, un airal montanhós amb de pinturas preïstoricas dont fòrça encara per descobrir.
Al long de Caño Cristales i a plusors cataractas tanben plan celèbras pr’amor de la siá beltat. Tanplan i a fòrça gorgas amb d’aiga clara qu’ajuda a vaire divèrsas colors. La fin del flum ven quand desboca al flume Guayabero.
Un fluvi pichon
La natura de l’airal es basicament ròcas e doncas quand i a de pluèja lo fluvi ven mai e mai rapid car a fòrça mai aiga. Pasmens, tanben pòt venir mai lent d’un biais aisit. A la selva d’Amazonia un caño es un flum mendre, pichon quand es restacat amb d’autres fluvis gigantasses de la region, coma Amazonas o encara lo flum Caquetá.
Pendent l’estiu lo fluvi patís una pèrta d’aiga importanta mas es alara quand i a fòrça algas qu’an la sason de la reproduccion. La color pus espandida es lo roge mas pr’amor d’una espècia de planta aqüatica, Macarenia clavigera, identificada pel cercaire Jesús Idrobo. L’airal es tot selva.
La region es ont i a la selva de Macarena amb una divèrsitat animala estonanta: 1 200 espècias d’insèctes, 500 espècias d’aucèls, 100 espècias de reptils, 10 espècias d’anfibians, e 8 espècias de primats a mai d’orses formiguièrs, de leopards, de pumas o de cèrvis. Pasmens al fluvi Caño òm pòt pas trapar cap espècia de peissum pr’amor d’aquelas algas.
Tanben i a mai de 2 000 espècias desparièras de flors dont 48 orquidèas e plusors arbres coma lo cèdre ceba, lo cèdre cachicamo, lo laurièr morruco, lo cèdre pilon, lo guayacán, lo comin, lo zapotillo, lo cèdre mascle, o lo caraño. L’airal a una granda importància a nivèl mondial pr’amor de la siá biodiversitat car i a tres ecosistèmas diferents amb fòrça fauna e flora devesits demest la selva, los Andes e la Plana Orientala.
A mai d’aquò, a la Sierra de Macarena i a de ròcas amb mai de 1,2 bilions d’ans d’edat que son l’espandida del Bloquièr de Guaiana de Veneçuèla, Guaiana e Brasil e consideradas coma las mai ancianas de tota la planeta.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
