La rivalitat entre l’anciana Grècia e l’anciana Pèrsia foguèt una de las mai importantas de l’Antiquitat. Aquel conflicte arribèt al ponch maximal pendent los règnes de Felip II e Alexandre lo Grand de Macedònia.
L’an 336 aC, Filip II, “egemon” (president) de la Liga de Corint (una sòrta de confederacion de vilas grègas), recebèt l’autorizacion per atacar Pèrsia, un dels màgers empèris de l’epòca, per la profanacion dels temples de la vila d’Atenas pendent la Segonda Guèrra Medica.
La tòca d’Alexandre
Mas foguèt lo sieu filh Alexandre l’encargat d’aténher sometre l’Empèri Pèrsa. Après divèrsas batalhas, coma la del riu Granic, la conquista de fòrça vilas de l’empèri, la desbranda de divèrses satrapas (governadors de províncias), foguèt la batalha de Gaugamela la decisiva l’an 331 aC. Malgrat la probabla superioritat dels sieus soldats, l’emperaire Dàrius III temèt las grandas coneissenças militaras e estrategicas del jove macedonian, e fugiguèt de la batalha, en autrejant la victòria a l’enemic.
Après Gaugamela, la conquista de las autras províncias de l’empèri foguèt relativament simpla. Mas quin destin patiguèt l’emperaire Dàrius III ? La siuena familha poguèt contunhar de demorar a Babilònia, la capitala, e las siuenas filhas contunhèron d’èsser tractadas coma princessas. Alexandre mantenguèt un grand respècte pels membres de l’anciana familha imperiala. Dàrius III fugiguèt a divèrsas satrapias (províncias) luenhas, fins que l’an 330 aC, arribèt a Bactriana e lo satrapa Bessos l’assassinèt e se proclamèt nòu emperaire.
Los autres satrapas condemnèron aquel assassinat e reconeguèron pas Bessos, del temps qu’acceptavan Alexandre coma nòu emperaire pèrsa. Lo cadavre de Dàrius III foguèt sepelit amb una granda ceremònia e Alexandre ordenèt manténer un grand respècte per lo sieu ancian enemic, del temps qu’ordenèt l’execucion del traïdor Bessos. Entre d’enemics pòdon tanben existir de còdis d’onor. Començava una brèva èra a l’Empèri Pèrsa. A la mòrt d’Alexandre se patiriá una secession de divèrsas províncias, mas èra nascut lo mond ellenistic.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
