Era descobèrta de centenats de bastisses de tèrra ena sèuva amazoniana ei estonanta. Ua civilizacion anciana i trabalhèc hè uns 2000 ans e a deishat aqueri bastiments coma un mistèri que non s’a podut encara resòlver. Era descobèrta ei hèta per ua còlha de scientifics brasilèrs e anglesi.
S’agís de centenats d’estructures hètes de tèrra en estat amazonian d’Acre. Ara, era deforestacion actuau que patís Brasil a permetut de descobrir-les. Totun, es mès de 450 geoglifes geometrics trobats encara son un mistèri arqueologic qu’era sciéncia a de resòlver.
Non se sap guaire se quina ère era sua foncion. Èren dilhèu ancians vilatges, segon çò que diden es expèrts. Apròp d’aqueres bastisses an trobat fòrça airines umanes que poirien confirmar aquera ipotèsi. Se pense que non èren plataformes defensives e qu’era sua utilizacion siguec esporadica, dilhèu coma luòc d’amassada.
Embarres de tèrra misterioses
Es estructures ocupen mès de 13 000 km2 e an permetut de cambiar era teoria istorica que didie qu’Amazonia non auie estat jamès tocada pes umans. Era cap dera sua recèrca ei Jennifer Watling, deth Departament d’Arqueologia e Etnografia dera Universitat de São Paulo.
“Son ues estructures qu’an demorat atau pendent quauqui sègles —çò diguec Watling—. Era prumèra causa que volíem saber ère s’i avie arbes ena region e se com siguec era alteracion der ecosistèma dera region pes òmes que les bastiren”.
Atau, era còlha que les estúdie a podut recrear enquias darrèrs 6000 ans de vegetacion dera zòna. En hè’c, descobriren qu’es òmes ancians constructors de tot aquerò alterèc fòrça es bòsqui dera region, pendent milèrs d’annades entà poder hèr aqueri geoglifes.
Ath delà, trapèren que transformèren es bòsqui mès non pas damb huec. Que plantèren centenats de palmèrs en tot practicar ua tecnica aquaforestèra. Totun, aqueth cambiament ei petit comparat damb es cambiaments environamentaus que patís era region actualaments.
“Qu’ei ua evidéncia qu’es tribús indigènes amazonianes transformèren era region —çò diguec Watling—. Mès non pòt èster ua justificacion entara destruccion que patís era sèuva d’Amazonia aué”.
Aurie d’èster una manèra de veir se com se poden trapar alternatives sostenibles ena agricultura actuau. Er estudi ei estat publicat en Proceedings of the National Academy of Sciences des Estats Units.
Era Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet , lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.
