Flavi Josèp foguèt lo principal istorian josieu del sègle I e amb las siás cronicas istoricas coneissèm aquel complicat sègle a Palestina. Nasquèt l’an 37 amb lo nom de Yosef ben Matityahu dins una familha de la nauta societat josieva de l’epòca. Lo sieu paire èra sacerdot e la siá maire aviá sang reiala e lo jove Yosef recebèt una educacion ampla.
Quand comencèron las revòltas josievas contra lo domeni dels romans, Yosef dirigiguèt los josieus a Galilèa fins a la rendicion l’an 67 contra l’armada romana. Derrotats, Yosef salvèt la vida en afirmant que las profecias josievas parlavan de Vespasian coma legitim emperaire roman. Per aquelas declaracions, utilizadas per calmar los darrièrs reduches rebèls josieus, Vespasian perdonèt la vida de Yosef.
Transportat a Roma, primièr coma esclau e après coma interprèt, atenguèt la confisança del futur emperaire e l’an 69 Vespasian donèt la libertat a Yosef, que decidiguèt cambiar lo sieu nom per Flavi Josèp, totalament al servici de Roma e de l’emperaire. Tot un cambiament radical per un josieu qu’aviá luchat contra los romans.
Una òbra cabdala
Las siás doas cronicas mai conegudas son las “Antiquitats Josievas” e “La guèrra dels josieus”. En aquela darrièra cronica, de sèt volums, Flavi Josèp explica amb fòrça detalhs (el èra estat testimòni de qualqu’unes eveniments) las revòltas produsidas a Palestina dempuèi l’epòca dels Macabeus contra los grècs ellenistics, per ocupar la narracion en descriure las revòltas contra los romans, la desbranda, destruccion del Temple e la repression dels romans contra los josieus pendent lo decenni dels ans 60 del sègle I.
E mai se dins la narracion critica la repression romana, que provoquèt una nòva fugida de josieus de Palestina en direccion cap autras zònas de l’Empèri, tanben per produsir una bona relacion amb los romans, proclama que los josieus foguèron enganats per qualques personalitats que promoguèron la revòlta amb la conviccion de la victòria. Flavi Josèp considerava que lo pòble josieu deviá promòure la patz, coma una valor de la siá religion e desbrembar l’afrontament.
A “Antiquitats Josievas”, de vint-e-un volums, e que foguèt finida pendent la decada dels ans 90 del sègle I, Flavi Josèp descriguèt l’istòria, legislacion e tradicions josievas. Al domeni istoric, çò expliquèt, en basant las siás explicacions en la Bíblia e d’autras tradicions, l’istòria del pòble d’Israèl dempuèi la Creacion fins al sègle I, e en tornant a explicar las revòltas. Flavi Josèp autreja un caractèr universal al pòble josieu e de servici a l’Umanitat.
Una autra cronica importanta, mas mens coneguda es “Contra Apion” ont defend la validitat e l’antiquitat de la religion josieva, contra qualqu’unas doctrinas creadas pendent lo periòde ellenistic a la Mediterranèa Orientala.
En tot analisar l’òbra de Flavi Josèp, considerat coma un traïdor pels meteisses josieus, per la rendicion e assimilacion dins lo mond roman, podèm observar una clara intencion de reconciliacion amb los sieus fraires, e una volontat d’ensajar d’integrar la nacion josieva dins lo mond roman.
Mas sustot la siá òbra es estada estudiada pels istorians per conéisser la realitat de la Palestina del sègle I, dempuèi d’un domeni social e religiós. Amb las siás òbras coneissèm cossí èra lo Judaïsme del sègle I, o las tradicions religiosas e las costums socialas qu’èran practicadas en aquela epòca. Mas tanben de l’existéncia de determinats endrechs geografics de Palestina que son solament coneguts mercés a las siás òbras.
Las referéncias al cristianisme que naissiá coma una religion en aquela epòca son minimalas, pr’amor que sa tòca èra parlar sustot de la tradicion josieva. Flavi Josèp, Traïdor o constructor de ponts entre josieus e romans?
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
