L’arribada dels umans modèrnes en America auriá agut luòc, segon dos recents estudis, fa almens 30 000 ans, çò es mai del doble de çò que s’èra estimat fins ara. Malgrat çò que ditz l’escòla arqueologica estatsunidenca actuala, que manten qu’Homo sapiens sapiens i seriá pas arribat abans fa 13 500 ans, de nòvas recèrcas confirman que l’òme i èra fòrça abans. Car l’espècia nòstra, segon aqueles estudis, èra ja dins lo nòrd de Mexic fa 30 000 ans.
Per ansin, la publicacion d’aqueles estudis entraïnarà un cambiament prigond dins lo mond de l’arqueologia americana car una còla d’arqueològs a descobèrt e confirmat de centenats d’espleches de pèira talhada dins una cauna a Chiquihuita, dins lo nòrd mexican. L’indústria litica d’aquelas aisinas es pas encara plan coneguda mas las pus ancianas an una edat pròcha dels 33 000 ans. La cauna foguèt ocupada pendent 20 000 ans, çò es fins a aperaquí 12 000 ans.
“ Avèm descobèrt que l’òme modèrne es present en America almens dempuèi fa entre 33 000 e 31 000 ans abans nòstra epòca, çò diguèt Ciprian Ardelean, autor principal dels estudis ara publicats dins la revista numerica Nature. A mai, lo metòde per talhar la pèira es unic en America e èra desconegut fins ara. Pasmens, avèm pas trapat cap d’esqueleta fossila ni mai d’ADN dins la cauna. Mas los espleches, e n’i a de centenats, son aquí”.
Aital, segon aqueles arqueològs, seriá possible qu’un grop de caçaires-culheires de l’epòca vesitèsse de manièra sasonièra aquela cauna mas que i demorèsse pas de biais continú. Es per aquò que i auriá pas d’esqueletas. Car l’òme i viviá pas dedins. Aquela nòva tesi es un fòrt còp contra la teoria actuala que defend que l’òme modèrne seriá arribat a America fa aperaquí 13 000 ans en tot aver Siberia coma origina. Alavetz, cossí explicar la preséncia de l’òme modèrne dins lo nòrd mexican mai de 15 000 ans abans ? E d’ont veniá ?
Per ansin, la dicha cultura Clovis trantalhariá mai encara coma primièra cultura americana del Paleolitic. Ja fa mai de 20 ans qu’aquela teoria es discutida per un grand nombre d’arqueològs, que defendon qu’es pas vertadièra e que l’òme modèrne i seriá arribat longtemps abans. D’efièch, qualques descobèrtas recentas an pogut far cambiar un pauc aquela teoria mas pas gaire, sonque fins als 16 000 ans, res mai.
La dobertura d’una gigantesca discussion scientifica
Aquesta descobèrta provocarà, de segur, lo començament al nivèl scientific d’una discussion gigantesca, car, e mai se la primièra reaccion oficiala seriá de negar que l’edat d’aqueles espleches de pèira foguèsse corrècta, lor edat foguèt pasmens confirmada amb l’ajuda del famós metòde del carbòni 14, e puèi arribariá la confirmacion de la majoritat dels cercaires pr’amor de l’evidéncia de las pròvas donadas dins l’estudi.
En mai de tot aquò, un dels dos estudis tanben confirmariá la preséncia umana en America longtemps abans la cultura estatsunidenca de Clovis. Segon aquò, l’estudi de 42 sits arqueologics d’America del Nòrd auriá demostrat que nòstra espècia i seriá arribada per tota aquela region “abans, durant e après la darrièra glaciacion que i aguèt sus la planeta, çò es entre fa 27 000 e 19 000 ans. E aquò tanben poiriá provocar un autre tèrratrem dins l’escòla arqueologica estatsunidenca qu’a totjorn negat la preséncia de l’òme modèrne sus aquel continent abans o durant aquela glaciacion car lo glaç i auriá arrestat l’arribada de l’èsser uman.
“Se i aviá d’umans pendent la glaciacion en America, çò diguèt Ardelean, aquò vòl plan dire qu’i èran arribats abans. E l’espandiment de l’espècia umana a travèrs del continent american seriá estada la causa principala de l’extincion de la megafauna dont los mamots, dromadaris e cavals”. Una granda question demòra ara dobèrta pr’amor d’aqueles estudis. Se i arribèt pas a travèrs de l’estrech de Bering, cossí i arribèt ? per mar ? E se foguèt aital, foguèt amb de vaissèls ? De questions qu’ara l’arqueologia i deu respondre de manièra corrècta car tot çò qu’èra estat pensat fins ara, la teoria de Clovis, sembla que finiguèt que tombèt, e d’un biais definitiu.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
