L’ESTELA DE NEUTRONS PUS GRANDA DE L’UNIVÈRS
Una còla d’astronòms descobriguèt fa gaire quala es, fins ara, l’estela pus massissa de tot l’Univèrs. L’estela, nomenada JO740+6620, es situada a mai de 4600 ans lutz de la Tèrra e es tant grandassa qu’es prèpa a la sieuna fin pr’amor de la sieuna existéncia.
Per comprene las caracteristicas d’aquela estela de neutrons cal remembrar primièr que son aquel tipe d’estelas. Son la compression maximala d’anterioras esteles massisses qu’ara son vengudas supernòvas. E per ansin son los objèctes pus denses de l’Univèrs entièr (sonque un trauc negre es encara mai dens). La sieuna densitat es coma aver 100 milions de tònas de pes dins un pichon culhièr de sucre .
Aqueles traches, que situan aquelas estelas pròchas a la fin de lor pròpria existéncia pr’amor de sa densitat, son encara misteriosas pels astronòms, qu’encara se demandan se los neutrons qu’an dins son superfluids o benlèu son liures, se son dins una sopa de quarks subatomica o d’autras particulas o quand pòt èsser crosada la termièra de la massivitat e entraïnar qu’aquelas estelas de neutrons venguen de traucs negres.
D’objèctes tras que misterioses
“Son d’objèctes misterioses e estonants al còp, las estèlas de neutrons, çò diguèt Trankful Cromartie, de l’Observatòri Radioastronomic de Virginia. Son tant massissas que lor interior es totjorn prèp de la fin. Ara cal poder trapar ont es la barrièra drècha que las convertís apuèi en de traucs negres per las comprene melhor”.
Las estelas de neutrons son tanben nomenadas pulsars pr’amor que viran de centenats de còps cada segonda sus elas meteissas. Aquela rotacion ajuda los astronòms d’estudiar la natura de l’espaci e mesurar d’autras estelas, çò es, fin finala, assajar de comprene melhor la teoria de la relativitat einsteniana.
JO740+6620 es situada dins un sistèma binari e la trapar ajudèt atanben a mesurar l’autra estela que i a prèp, una estela blanca nana. Quand l’estela de neutrons es prèpa de l’’estela blanca nana lo senhal enviat demòra un pauc d’arribar pr’amor de la gravitat de l’estela blanca nana. Aquel temps demorat, es mesurat pels astronòms per mesurar la massa d’ambedoas estelas. E aital poguèren conéisser qu’èra l’estela de neutrons pus granda de tot l’Univèrs.
“Es un laboratòri cosmic susprenent, çò confirmèt Scott Ransom, astronòm del quite observatòri. La densitat es tant granda que la fòrça de la gravetat buta los neutrons vèrs son pròpri esfondrament. E çò de mai important, ajuda comprene ont es la frontièra drecha tre aquel tipe d’estelas e los traucs negres”. La descobèrta foguèt publicada al numeric Nature Astronomy.
La Redaccion
