Una còla de cercaires del Fermilab a pogut mesurar, fin finala, la massa exacta del celèbre boson de Higgs, una particula que permet la transicion de la fòrça flaca entre de particulas elementàrias. Lo mesuratge a sonque un marge d’error del 0,01%, e es fins a dòs còps mai corrècte que lo darrièr fach per una còla de scientifics. La nòva valor d’aquel boson, totun, mòstra una diferéncia restacada amb çò qu’avián mesurat fins ara plusors cercaires en establissent sa massa amb de metòdes experimentals e tanben teorics.
Per far aquel mesuratge, los cercaires utilizèron divèrsas disciplinas scientificas coma la mecanica quantica, la relativitat especiala, la dicha simetria mesurada e d’autres procèsses teorics que descrivon, uèi lo jorn, la fisica amb fòrça succès.
Aital, lo boson de Higgs èra ja considerat coma una particula clau restacada amb la celèbra fòrça flaca nucleara, clau a l’encòp del nomenat Modèl Estandard. “Se pòt pas dire la gigantassa quantitat de provaments scientifics qu’avèm realizat per arribar a aquela resulta, çò diguèt Ashutosh Hotwal, fisician de l’Universitat de Duke. Per i arribar, calguèt comprene plan abans la teoria mas tanben la practica del boson de Higgs e sa relacion amb d’autras particulas”.
Una resulta desparièra
Mas, segon los cercaires que mesurèron lo boson de Higgs, la resulta èra diferenta de çò que se pensava amb la prediccion del Modèl Estandard. “Ara cal poder confirmar corrèctament aquela resulta, e s’es confirmada, çò apondèron los cercaires, cal tornar mesurar tot çò qu’entraïna lo Modèl Estandard. Cal pensar que las fisicians assajavan de mesurar la massa del boson de Higgs dempuèi mai de 20 ans”.
La nòva valor après aquel mesuratge, doncas, es de 80,433.5 ± 9.4 MeV/c2. Es una resulta qu’arriba après l’analisi de mai de 4,2 milions de bosons, çò es fins a quatre còps lo nombre de bosons emplegats al darrièr mesuratge del boson de Higgs realizat en 2012. “I aguèt de mesuratges d’aquel boson long dels darrièrs 40 ans amb de resultas desparièras, çò afirmèt Giorgio Chiarelli, fisician de l’Institut Nacional de Fisica Nucleara e coportavòtz del Fermilab. Es aital pr’amor qu’un mesuratge d’aquel tipe es plan malaisit mas amb lo temps los cercaires utilizan de tecnicas de mai en mai corrèctas. Lo sol fach de poder arribar fins aicí es ja una capitada”.
D’autre caire, es lo mesuratge pus corrècte fach fins a uèi. Amb l’usatge del Modèl Estandard la mesura d’aquel boson fins ara èra de 80,357 ± 6 MeV/c2. Es pasmens una valor que restaca la massa del boson de Higgs amb la massa del quark superior. La resulta del nòu mesuratge del boson de Higgs foguèt publicada dins lo numeric Science.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
