ERA EXTINCION MÈS GRANA DERA ISTÒRIA DERA TÈRRA

Hè 252 milions d’annades, pendent era fin deth periòde Permian, se produsic era mès grana extincion jamès patida ena Tèrra. Pròp deth 96% dera vida marina desapareishec dempús d’ua seria d’erupcions volcaniques massiues en Siberia. Çò que provoquèc era desaparicion de tantes espècies siguec era fauta d’oxigèn.

Era confirmacion dera causa prumèra d’aquera grana extincion dera vida animau marina ena Tèrra sigueren es temperatures, fòrça mès nautes en pòc temps ( enquia 10º mès). Açò arrestèc es animals de poder alendar ben e atau non podèren subervíuer.

Enquia aué era comunautat scientifica auie ua grana discussion sus es causes prumères d’aquera extincion: mès aciditat en aigua, empodoament des aigües pr’amor de mès metau e sulfits, ua fauta d’oxigèn o mès nautes temperatures. Ara, ua còla d’oceanografs des universitats de Washington e Stanford an trapat era causa prumèra en tot combinar modèls des condicions oceaniques damb naui registres e donades paleoceanografiques: es nautes temperatures deishèren es animaus marins sens oxigèn e sense poder alendar. E lèu tota era comunautat animau dera planeta desapareishec.

“Era prediccion qu’auem hèt pòt èster provada damb eth registre fossil e açò permeterà de poder hèr mès prediccions sus es causes d’extincions en eth futur – çò diguec Justin Penn, prumèr autor deth nau estudi-.”

Era origina siguec Siberia

Segontes aqueri scientifics era extincion deth Permian comencèc quan i aueren ua seria d’erupcions volcaniques en Siberia. Açò provoquèc fòrça mès emissions de gases e ua pujada des temperatures en toti es oceans. Açò siguec era causa dirècta dera extincion deth 96% des animaus marins dera planeta per ua fauta d’enquiath 80% der oxigèn. Es capes mès prigondes des oceans demorèren totauments sense oxigèn.

Entà arribar ad aquera conclusion es scientifics estudièren se com pòt afectar era fauta d’oxigèn en 61 espècies marines modèrnes ( crustacis, peish, coral e requins). Açò hèt ac combinèren damb simulacions paleoclimatiques entà auer ua prediccion sus era geografia d’aquera extincion.

“Es metabolismes d’organismes tropicaus adaptadi a d’aigües damb oxigèn – çò diguec Curtis Deutsch, dera Universitat de Washington – aueren mès possibilitats de subervíuer. Mès es organismes qu’èren lonh der eqüator e adaptadi a d’aigües mès heiredes mès damb mès oxigèn non podèren subervíuer ara pujada des temperatures que se passèc hè 252 milions d’annades”.

Açò explicarie era pèrda tan grana que i auec en aquera epòca ena diversitat marina: temperatures enquia 10 grases mès nautes e ua fauta prigonda d’oxigèn. D’autes causes , coma era acidificacion o cambis ena produccion de fotosintèsi tanben sigueren causes basiques d’aquera extincion. E segontes aqueth modèl en 2100 es oceans seràn un 20% mès caudi, com pendent eth Permian. Un avís entà toti.

Era Redaccion