La desconeissença del paleolitic inferior en cèrts luòcs europèus es, encara uèi, grana. De païses coma Occitània son plan coneguts per las trobalhas paleoantropologicas de mai d’una espècia d’ominids, coma neandertalians o la nòstra quita espècia. Fòrça mens conegut es qu’en Catalonha foguèt confirmada, fa decadas, la presencia d’una espècia pus anciana, Homo erectus. La region que i a al torn del Puèg de Brunyola (en Girona) confirmariá un airal amb mai d’un siti preïstoric e situariá Catalonha coma un luòc clau per aquesta espècia dins son camin vèrs de latituds mai septentrionalas.
La region seriá lo replanat de la Selva, ont foguèron trapats, estudiats e classificats mai d’un centenat de jaciments del paleolitic inferior (entre ara fa aperaquí 700 000 e 120 000 annadas) apertenents a l’espècia Homo erectus. La majoritat dels otís ailà trobats confirman l’importància de rèstas acheuleanas en tèrra catalana, luòc de pas entre lo replanat de la còsta de la Catalonha Nòrd e regions pus meridionalas, coma Girona.
La majoritat de las tròbas se debanèron, sustot, el torn dels Puèg de Brunyola e lo Volcan de la Crosa, amb de sitis que serián plan bons per d’acamps a l’aire liure, ja siá d’un biais temporal o permanent. Ailà i demorèron, pendent lo paleolitic inferior de desenats de pichons grops de caçaires d’Homo erectus, e i daissèron una indústria de pèira talhada de qüars (cal rebrembar que l’usatge de pèiras de selze arribariá pus tard) amb de bifàcias, de talhadors e d’autres otís que son demorats fins a l’epòca actuala.
Un airal unic
Los cercaires restaquèron aquel airal, situat entre lo Massís de Corberes e la Serra de Gavarres amb la region catalana del nòrd pus pròcha a la Cova de l’Aragó (Cauna de l’Aragó), ont foguèt trapat çò qu’a l’epòca foguèt considerat coma l’ominid pus ancian del continent; l’Òme de la Cauna d’Aragon (al nòrd de Perpinhan). La semblança culturala entre ambedoas regions es clara segon lo vejaire paleoantropologic e cal pensar doncas que i aguèt una relacion demest aqueles acamps situats pus al nòrd e los que i a mai al sud de çò qu’uèi es la frontièra politica entre los estats espanhòl e francés. Lo replanat de la còsta catalana seriá lo camin utilizat entre las desparièras comunautats d’erectus per se trapar en aquela luenhana epòca.
Lo nuclèu central ont foguèron trapats mai jaciments del paleolitic inferior e mejan son los situats al torn de Brunyola, amb lo Puèg d’Esclats, Can Niell e Sant Martí Sapresa. Un segond airal, tanben plan important, foguèt confirmat prèp de Can Pons, Avellaners e Serrallonga. Totun, que tota la region situada entre los vilatges actuals d’Anglès, Santa Coloma de Farners, Maçanet de la Selva, Caldes de Malavella e Vilobí d’Onyar tanben seriá clau segon los cercaires.
Per ansin, e amb mai de 100 jaciments e plusors otís qu’o confirman, Catalonha tanben pòt èsser considerada entre las regions europèas amb una preséncia ominida pus anciana. La messorga culturala que ditz que las comunautats autonòmas gerisson brica ben lor passat seriá, doncas, evidenta. Un fach es negar l’importància culturala (e preïstorica) d’un luòc per rasons politicas. Un autre seriá la desconeissença generala de cèrts luòcs e jaciments paleoantropologics qu’encara uèi lo jorn situarián Catalonha amb aqueles otís fachs per Homo erectus entre las pus importantas del continent e tanben de la planeta.
Un article de Christian Andreu*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
