Ven d’arribar una nòva que poiriá cambiar prigondament lo vejaire qu’avèm sus las societats paleoliticas de caçaires-culheires. La descobèrta de la sepultura d’una femna caçaira que visquèt en Peró fa 9000 ans e una analisi del genre dels caçaires preïstorics en America demostrèt que las femnas formavan almens entre lo 30% e lo 50% dels individús que participavan als grops de caça de grands mamifèrs d’aquela epòca.
Aital, la nòva arribèt après que foguèt coneguda la resulta de l’excavacion arqueologica que se debanèt pendent de meses a Wilamaya Pacha, dins los Andes peroans. Ailà foguèt descobèrta una femna sepelida qu’auriá viscut en aquela region fa aperaquí 9000 ans. Amb ela i aviá tanben mai d’un esplech de caça.
Aquò menariá lèu, segon Randy Haas, cercaire del departament d’antropologia de l’Universitat de Califòrnia e autor d’un nòu estudi sus aquela tròba publicat dins la revista numerica Science Advances, a una analisi fòrça pus prigonda del sèxe dels caçaires d’aquela epòca trapats fins ara en America. E la resulta poiriá (o deuriá) cambiar de manièra prigonda nòstre vejaire sus la societat preïstorica dels caçaires-culheires.
Una marrida vision
“Fins ara la vision qu’aviam del trabalh de la caça en las societats de caçaires-culheires èra fòrça desseparada en sèxes. E aquò menèt a creire qu’aquò seriá la causa de la diferéncia actuala de salari o encara de posicion sociala segon lo sèxe, çò diguèt Haas. La majoritat de las gents pensan qu’aquò es natural. Pasmens, avèm descobèrt qu’aquela division del trabalh pendent lo passat de las societats caçairas-culheiras es fòrça diferenta de çò qu’aviam pensat fins ara”.
La tròba d’una femna amb una edat d’entre 17 e 19 ans a Wilamaya Pacha, en Peró, en 2018, per Haas e lors collègas, amb d’aisinas de caça, a entraïnat, segon aqueles cercaires, una nòva qüestion: èra l’excepcion, aquela femna, o i aguèt d’autras femnas caçairas?
Aquò obliguèt aquela còla d’arqueològs e antropològs de cercar dins lo registre public de totas las tombas dels Pleistocèn e Olocèn trapadas fins a uèi lo jorn en America del Nòrd e America del Sud. Foguèron identificats 429 individús de 107 luòcs diferents. 27 d’eles foguèron restacats amb la caça de grands mamifèrs pr’amor de lors aisinas de caça. D’aquestes 11 èran de femnas e 15 d’òmes, amb un individú del sèxe non identificat.
“Aquò sufís per cambiar nòstre vejaire sus la participacion de femnas a la caça de grands mamifèrs a aquela epòca, çò apondon aqueles scientifics. E mai se l’analisi estatistica confirmèt qu’entre lo 30% e lo 50% d’aqueles grops de caça èran formats de femnas. Aquò es pas una presència pichona en aquel tipe de caça”.
Per ansin, çò diguèt Haas, es un nivèl totalament diferent al de la preséncia de femnas en de societats actualas de caçaires-culheires o encara en de societats agricòlas o capitalistas, ont la caça es una activitat d’òmes e la preséncia de femnas es pus reducha. Al Paleolitic, çò apondèt, foguèt pas ansin e la femna caçava tant coma l’òme. Aviam una vision totalament marrida de la societat d’aquela epòca.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
