Segontes acabaue eth barrament provocat pera pandemia dera covid-19 es occidentaus comencèren a veir que i auien mès e mès problèmes de subministrament en çò que tanhie as matèries prumères e era energia ena planeta. Se tot comencèc com un problèma energetic que venguie mès e mès gran en estats com er espanhòu o eth francés, lèu se descorbiguec que tanben i auien problèmes en toti es camps, tanben ena alimentacion. Atau, e dempús de patir era pujada dera lutz e deth gas, lèu arribèren es supermercats uets en païsi com era Grana Bretanha, e dempús es Estats Units, pr’amor dera reactivacion dera economia mondiau que lèu s’escampilhèren per tot eth mon: ua naua crisi economica menaçaue de provocar ua auta grana crisi economica ena Tèrra.
Atau, çò que comencèc com ua crisi de fauta de camionaires en Anglatèrra dempús dera gessuda dera Union Europèa, lèu arribèc as Estats Units. Pendent eth mes d’octobre de 2021 ja i auien centeats de vaishètz arrestats dehòra de diuèrsi pòrts dera còsta oèst americana que demorauen era arribada de contenedors (que vengueren damb un prètz de pròp de 2000 dòlars cadun a 14000 dòlars). Dempús arribèc era notícia que tanben i auie ua fauta de camionèrs en Estats Units, fauta de distribucion des matèries prumères, arturada des fabriques e supermercats uets. E eth prètz dera energia mès e mès cars. Eth mon entrèc en ua naua crisi economica, mès ara dempús dera grèva crisi sanitària der an 2020.
En Nadau de 2021, e maugrat qu’era majoritat de païsi occidentaus ja auien era majoritat dera populacion vaccinada, començaue un aute còp (era darrèra grana crisi economica mondiau passèc en 2008) ua grèva crisi economica qu’afectèc toti es païsi dera planeta per diuèrses rasons; fauta de conductors mès tanben de contenedors industriaus, fauta de matèries prumères entà hèr productes tecnologics, e dilhèu tanben era fin de contracte de milèrs de conductors de camion que non volien vaccinar-se e que sigueren despachadi pes empreses (Estats Units ne siguec eth cas mès clar), entre d’autes causes.
Ua inflacion mès e mès nauta
Damb ua menor aufèrta i auec prètz mès nauti e açò provoquèc directament inflacion en mès d’un país. Mès ena Union Europèa eth Banc Europèu non volèc pujar es interèssi pr’amor qu’açò podie provocar ua catastròfa encara mès grana en es païsi deth sud europèu. E arribèc era “estagflacion” ena quau es economies deishèren de créisher durant mesi.
Aué era grèva crisi economica que patís era planeta per fauta de matèries prumères, e nauti prètz en productes basics com era alimentacion, poirie vier era crisi mès grèva dempús era crisi energetica dera decada de 1970. Sustot se demore fòrça mesi, pr’amor que poirie provocar eth caòs economic mondiau. E quan acabarà non i a arrés qu’ac pòt saber (i a economistes que diden que poirien demorar aumens enquia 2022). E semble que, ara per ara, non i a encara cap solucion pr’amor que fòrça païsi deth nomentat tresau mon son encara en barrament pr’amor dera pandemia dera covid. Dilhèu eth solet conselh que se pòt dar ei aguest: estauviatz se podetz pr’amor que poirie vier longa.
Era Redaccion
Aguest article ei publicat gràcies a un acòrdi de cooperacion damb www.aranes.club, era pagina web entà apréner aranés de forma gratuita
