Home GEOGRAFIA BOTSWANA SERIE ERA CUNHÈRA DERA UMANITAT
BOTSWANA SERIE ERA CUNHÈRA DERA UMANITAT
0

BOTSWANA SERIE ERA CUNHÈRA DERA UMANITAT

0

Era origina dera nòsta espècia encara ei objècte de discussion laguens dera comunautat scientifica. Enquia aué s’a dit qu’era nòsta origina serie era region d’Africa austrau hè aperaquí 200.000 annades. Mès non hè guarie sigueren descorbidi en Marròc fossils d’Homo sapiens sapiens de hè 300.000 annades. E donques ? Ara ua còla scientifica confirmèc per prumèr còp eth país d’origina dera umanitat: Botswana. Eth periòde: hè aumens 200.000 annades.

Siguec aquera populacion que demorèc en Botswana era populacion umana mès anciana dera nòsta espècia.

Segontes er estudi scientific que hec aguesta còla, es prumèri ancessors d’Homo sapiens sapiens aurien demorat en ua region situada en sud der arriu Zambèzi, en Botswana, un país sense mar situat en còr d’Africa meridionau. Entà poder confirma’c analizèren es genòmes mitocondriaus de diuèrsi umans modèrni enquiath linhatge mès ancian d’ADN jamès coneishut ena planeta dera nòsta espècia.

“En tot comparar eth genòma mitocondriau de 198 individús actuaus podérem trapar era genetica dera populacion umana mès anciana dera Tèrra, çò diguec Riana Bornman, dera Universitat de Pretòria e que participèc en aguest estudi. Auem podut determinar er arbe evolutiu dera umanitat enquias arrames mès ancianes. Era origina geografica ei Botswana”.

Segontes es resultes d’aguest estudi, es prumèri òmes modèrni apareisheren hè aperaquí 200.000 annades en ua region que se trape en sud der arriu Zambèzi e dempús s’espandiguèren entath nòrd, vèrs Namibia e entar èst. Era region ei era de Makgadikgadi-Okavango e entre ara hè 200.000 e 130.000 annades siguec on demorèc era populacion mès anciana dera nòsta espècia.

Evidéncies genetiques mès tanben arqueologiques

Er estudi analizèc es donades genetiques d’aqueri individús mès tanben d’autes zoologiques, geologiques e arqueologiques. Atau siguec descobèrt qu’ena epòca i auec un gran lac, Makgadikgadi, que creèc un ecosistèma fòrça bon entath desvolopament dera vida dera nòsta espècia. “Siguec un environament umid fòrça ric, çò diguec Andy Moore, geològ dera Universitat de Rhodes. Açò ajudèc era(ara) nòsta espècia a subervíuer pendent mès de 70.000 annades pr’amor que solament i a divergéncies genetiques hè 130.000 annades, çò ei quan comencèren es prumères migracions”.

Es prumèri òmes modèrni apareisheren en ua region que se trape en sud der arriu Zambèzi.

Segontes tot açò es prumèri òmes dera nòsta espècia que comencèren a emigrar ac heren entath nòrd-èst. Dempús i auec ua dusau ondada migratoria entath sud-oèst. Ua tresau populacion demorèc en aquera region d’origina mès era populacion que se n’anèc entath sud-oèst siguec era que poguec créisher mès e mès.

“Poderen créisher mès pr’amor que s’adaptèren as recorsi marins dera còsta, çò confirmèren es cercaires d’aqueth estudi. Es cambiaments climatics que patiguec era planeta creèren corredors verdi hè 130.000 annades entath nòrd-èst e hè 110.000 entath sud-oèst. Era populacion que demorèc auec de besonh d’adaptar-se a condicions environamentaus mès seques”.

Siguec aquera populacion que demorèc en Botswana era ancessora des caçaires-coelheires nomentadi khoigans, que demorèren en luòc hè 20.000 annades. Siguec ua populacion adaptada a condicions fòrça seques de clima e que normauments auien ua relacion conflictiua entre es diuèrses comunautats umanes que i auie. Aguesta, segontes aguest estudi publicat en jornau Nature, serie era populacion umana mès anciana dera nòsta espècia.

Era Redaccion*

Aguest article ei publicat gràcies a un acòrdi de cooperacion damb www.aranes.club, era pagina web entà apréner aranés de forma gratuita

Christian Andreu Nasquèt a Barcelona en 1972, estudièt jornalisme a l’Universitat Autonòma de Barcelona e son especialitat es la politica internacionala. Parla uech lengas dont l'occitan. A publicat lo libre Art i Lletres a Horta-Guinardó e a collaborat totjorn amb de jornals catalans, bascos e occitans coma La Veu del carrer, El Punt, Egin, A vòste e Jornalet. Es maridat, a dos enfants, Jana e Roger, e demòra a Reus.