En Angòla, en Africa, i a lo projècte de crear un parc naturau entà protegir los elefants que poiré véder la lutz verda lèu. Lo parc ne serà pas solament en terren segur entaus elefants africans de savana mes tanben entà tota la fauna que i a dens aqueth environament. Que parlam d’un ecosistèma qu’ei màger que l’estat espanhòu.
Qu’ei un parc qu’amassarà lo territòri d’enquia cinc país diferents e on i demora mei de la mieitat deus elefants africans de tot lo continent. Pr’amor que n’i a milèrs. Kaza, qu’ei lo nom deu projectat parc naturau african, tanben de 519.000 Km² e que serà fondat per Angòla mes tanben per Bostwana e Zambia, dus estats africans qu’uei an lo 55% deus elefants de tota Africa. Parlar de Kaza qu’ei parlar d’un territòri quasi màger que l’estat francés metropolitan. Mès grand que França continentau shens Corsega.
Kaza que serà un parc internacionau dirigit peus governaments de Zambia e Angòla, qu’auràn un 25% deu parc, mes tanben per Namibia, Zimbabwe, e Bostwana. Acerà que’s pòt véder enqüèra milèrs d’elefants en tot crotzant los fluvis Kavango e Zambezi. Un totau de 581.000 Km² qu’includeishen dens autes parcs mendres actuaus e que tanben a dens ua de las jòias de la fauna actuau africana: lo dèlta deu fluvi Okavango, ua de las màgers resèrvas d’uei de fauna de la planeta.
Mes tanben i a lo Parc Nacionau de Hwange, en Zimbaue, dab crocodiles, leons, rinocèros, iènas, baboins e centeners d’espècias d’ausèths. Pas luenh i a lo Parc Nacionau de Chobe, dab cans sauvatges, zébres, jirafas e antilòps e tanben los darrèrs guepards africans.
Lo territòri de Chobe qu’ei ric dab prats, e terrens inondats, de ahorèsts de baobabs e bufles, ipopotames, elefants e leons. Puish vad la Resèrva de Caça de Moreni, a Botswana, dab bòscs e terrens umides, elefants e leopards, antilòps e iènas.
Angòla que tanben confirmè la soa entrada en Kaza, entà espleitar lo torisme e ajudar l’economia d’aqueth estat african. Segon lo governament d’Angòla, au son país i a quasi 230.000 elefants a la region de Kaza, qu’ei la mieitat deus elefants actuaus deu continent african, que seré, de haut o baish, de 415.000 especimèns.
« Maugrat las miaças deus braconaires, dit Nyambe Nyambe, director de Kaza, atau podem protegir mélher la fauna de las cataractas Victòria, lo Dèlta d’Okanvango e dinc a 36 parcs naturaus mei. E los elefants e autas espècias que poiràn tornar a víver plan e se difusar entau territòri. La clau qu’estó obrir las frontèras e los camins e ajudar los animaus a crotzar d’ua estenuda a l’aute».
Uei se ditz que enqüèra i a elefants en país com Argeria, Libia, Egipte e Mali e dinc au fluvi Nigèr. Totun, la preséncia d’aquesta espècia solament estó confirmada au sud deu Sahel las darrèras decadas. Que n’i comença d’aver qualcunas populacions près deu bòsc de Còngo. Mes, sustot, que demoran au sud deu continent . Près de Kaza.
Entà Nyambe, l’entrada deu governament d’Angòla au Parc Naturau de Kaza qu’ei un ahar plan positiu. Qu’ei com parlar de Masai Mara o Serengueti 120 ans a. Un vertadèr paradís entà la fauna, mes mei enqüèra entaus elefants, dont la mieitat de la populacion actuau vivent dens o près de Kaza.
Un paradís entà la fauna
Entà Michael Knight, deu Fons Mondiau entà la Natura, « amassar los fluvis Okavango e Zambezi e obrir la region a tota la fauna deu lòc qu’ei ua tasca istorica. Que serà un paradís, pr’amor que los elefants d’Angòla son uei 6.000, mes que solament 10 annadas a èran 600. E dab 20 annadas que n’i poiré aver mei de 20.000 ».
Que cau raperar que l’elefant de savana ei ua espècia tostemps nomada e que pateish plan quan tròba un lòc barrat e ne pòt pas mei contunhar. Que son mamifèrs que pòden córrer dinc a 40 Km cada òra e qu’an un besonh de neuritud vegetau gigantesca entà subervíver. Atau, que pòden har mei de 20 quilomètres quotidians, e la creacion de Kaza que poiré entrainar un gras de proteccion de l’espècia jamei vist dinc ara dens aqueth continent.
Segon Lis Hanssen, cercaira « se los elefants de Kaza s’i escaden, tota la fauna d’aqueth ecosistèma que s’i escairà ». Las chifras oficiaus solament de Kaza confirman qu’ei l’ostau de mei de 3.000 espècias de plantas, 600 espècias d’ausèths, 128 espècias de reptiles e un paradís entau 15% de la populacion mondiau de guepards e deus leons o enqüèra lo 25% de la populacion mondiau de cans salvatages.
Justament Hanssen, que tribalha entà bastir de barrats entà protegir lo neurissatge deus abitants locaus de l’ataca deus leons. Quan aquò se debana los abitants locaus aucisson los leons e adara que son de cap a patir l’extincion finau dens la region. Despuish lo projècte de Kaza, las atacas quasi qu’acabèn e adara dejà que i a un còp de mei mei de 3.500 leons a Kaza”.
Sia com sia, expèrts, etològs e asimants de la natura e tanben governaments e los vigilants que suenhan la fauna de Kaza que confirmen que lo Parc Naturau de Kaza serà lo darrèr paradís deus elefants de la planeta. Non solament entà dèltas de fluvis com Okavango, Zambezi o Linyanti, mes tanben entà la patz de la region. E pas guaire lòcs deu monde son enqüèra autan sauvatges e desconeguts e tanben de plens de fauna com Kaza. E esperam e desiram tot aquerò de melhor a la fauna de Kaza, que poiré demostrar que dens daubuns lòcs de la planeta, se i a volontat politica, enqüèra podem sauvar milèrs d’espècias animaus e vegetaus, maugrat que solament sia entà atirar torisme e argent a la region.
La Redaccion
Aquesta cronica sus Ràdio País:
