L’eurocentrisme istoric es una concepcion marrida de l’istòria que sonque vòl estudiar de manièra prigonda l’istòria dels païses europèus o dels que son pròches d’Euròpa; coma l’importància de l’istòria anciana de regions vesinas de nòstre continent, coma las civilizacions egipciana e del Pròche Orient.
Après fòrça annadas, lo vejaire istoric, per astre, comença de cambiar e, per ansin, l’istorian occidental comença d’agachar mai luènh: de civilizacions tanben estonantas, coma la de la Val d’Indus, la chinesa o encara la teotihuacaniana, venon d’èsser mai estudiadas. E l’arqueologia contunha d’ofrir de descobèrtas excepcionalas que confirman lor importància dins l’istòria de l’umanitat.
De vilas ancianas, capitalas d’una civilizacion susprenenta, coma la que i aguèt dins la val del flume Indus, çò es Mohenjo-Daro e Harappa, foguèron pas descobèrtas per l’arqueologia internacionala fins als ans 1921 e 1922. E aquò i ajudèt pas. Mas foguèt una civilizacion misteriosa de tipe urban que nasquèt aperaquí l’an 2350 abans lo Crist e que desapareguèt sonque sièis sègles pus tard. La causa es encara uèi lo jorn desconeguda.
Una civilizacion qu’aguèt coma territòri çò qu’uèi es Paquistan e Índia e benlèu tan vielha coma la d’Egipte o Mesopotamia. Mas i aviá encara d’autras vilas: Lotahl, Rangpur, Mehrgaj… Mai de 100 entre de vilas e vilatges e situadas entre los flumes Indus e Ganges.
Foguèt un empèri misteriós qu’aguèt totjorn un sistèma de bastiment arquitectonic comun: de carrièras largas de fins a 8 mètres talhadas en angle drech amb un sistèma d’aigatge plan desvolopat; l’igiène èra doncas plan importanta. A Mohenjo-Daro la pichona vila de la classe mai rica aviá encara una piscina e los ostals una sòrta de pati central cairat e una sala de banh pròpria…
Un comèrci internacional
L’istòria escricha d’aquelas vilas es pas encara uèi deschifrada. Sonque se sap qu’avián pas de palais. Alavetz, qui dirigissiá aquel empèri ? D’escriches mesopotamians contemporanèus parlan del comèrci amb Melhuhha, una val (la d’Indus) que comercèt fòrça amb la vila de Susa (Elam), abans sa conquista pels sumerians. Lors abitants exportavan de clorita, prèp dels desèrts de Kavir e Lut, en mai de cornalina, lapislazuli e de turquesas. E o menavan tot amb de vaissèls fins a Oman e Magan (uèi lo jorn Bahrayn).
Lo flume Indus seriá estat doncas tanben lo luòc de la naissença d’una civilizacion benlèu parièra a d’autras ja celèbras e un important episòdi de l’istòria de l’umanitat. E aquò solament se pòt arribar de saber amb una ment dobèrta e en tot renonciar a un eurocentrisme istoric que volguèt decidir durant de decennis de la vertadièra istòria de l’èsser uman sus la planeta. Una istòria, pasmens, qu’encara podèm aprene.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
