Los cercaires de fisica quantica son ara estonats de veire que dins aquela sciéncia la sequéncia dels eveniments seguís pas l’òrdre temporal que totes coneissèm. Atal, l’ara e l’abans son destruches pr’amor que los eveniments pòdon seguir un òrdre inversat: A abans B mas tanben B abans A.
La nòva sequéncia quantica dels eveniments, doncas, se pòt passar a l’envèrs; A abans B e invèrsament. Segon los cercaires, dins la vida vidanta los eveniments se produson totjorn l’un après l’autre, mas en fisica quantica es pas brica atal. Per ansin, e segon la nòva descobèrta, dos eveniments pòdon arribar de se produire dins l’òrdre invèrs.
“Dins la vida vidanta pensam totjorn que los eveniments an un òrdre segur –çò diguèt la fisiciana Jacqui Romero, de l’universitat australiana de Queensland–. De matin manjam primièr e puèi anam trabalhar. Dins lo reialme de la fisica quantica, pòt capitar qu’aquò siá pas verai”.
Un nòu concèpte fisic
Lo nòu concèpte fisic, conegut coma l’interruptor quantic, fonciona atal: una sèria de particulas de lutz recebon plusors operacions (A e B) que las càmbian. Los fotons alavetz pòdon viatjar per de camins desparièrs vèrs lo ponch A e lo ponch B. Mas aquò se produtz atal: per un camin A ven abans B e per un autre B abans A.
L’episòdi arriba segon quin camin lo pren lo foton, e aquò depend de sa polarizacion –la direccion vèrs ont se butan sas ondas electromagnateticas-: vèrs en naut o lateralament. Los primièrs arriban a A d’en primièr, los segonds a B. Mas las proprietats quanticas permeton a aqueles fotons d’arribar a A e a B simultanèament, çò confirmèt Romero.
Segon un autre fisician, Giulio Chiribella, de l’Universitat d’Oxford, “aquò permetrà de contrarotlar lo nòu regim de la fisica quantica”. Tot aquò poiriá èsser utilizat ara dins lo Mond de las telecomunicacions. Segon los cercaires qu’an fach aquela tròba, seriá interessant d’o desvolopar al nivèl de las comunicacions quanticas e informaticas. La nòva proprietat rescontrada permetriá d’aver la facultat de comunicar dins plusors canals ont i a de bruch.
Cal imaginar dos amics que son al telefòn e que tròban s’ausís mal en causa del bruch. Dins lo concèpte de l’interruptor quantic los fotons traversarián de manièra parièra lo bruch e l’informacion dicha seriá plan recebuda per ambedós pr’amor qu’aquesta arribariá de manièra parièra en tot crosar A e B simultanèament. Los meteisses fisicians an confirmat aquela nòva propietat quantica en tot la qualificar de “fach magic”. L’estudi es estat publicat dins la revista numerica Physical Review Letters.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
