Mantuns còps vedem nàues en internet que criden era atencion fòrça. Aguest ei un d’aqueri cases: ua còla dera universitat poguec teletransportar ua pòrta quàntica. Açò que mos hè a demandar: ei possible un hèt coma aguest ? Non ei sciéncia-ficcion ? Peth moment semble que laguens deth mon des ordinadors açò ja comence d’èster reau, au mens, en nivèu dera mecanica quantica.
Era teletransportacion quantica ei un principi dera mecanica quantica que ja siguec abans provat. Atau, ja sigueren lançades donades entre dus punts desseparadi sense enviar-les fisicaments. E adara ua còla dera universitat americana de Yale a podut hèr ua passa mès; a teletransportat ua “pòrta” quantica entre dus qubits. Era notícia ei tan excepcionau en eth mon dera computacion quantica que ja ne parlen diuèrsi mejans de tota era planeta. Entà hè’c es scientifics Robert Schoelkopf e Kevin Chou e d’auti utilizèren un protocòu teoric ja desvolopat pendent es anades 1990.
Un des hèts mès extraordinaris d’aguesta prova siguec que pogueren enviar aguesta “pòrta” quantica sense cap de interaccion fisica. E siguec ua escaduda pr’amor qu’aqueres pòrtes son totauments necessàries entara computacion quantica que depen de sistèmes quantics desseparadi.
Ua escaduda de Yale
Era confirmacion d’aguesta teletransportacion siguec publicada en jornau Nature dempús d’èster confirmada per Institut Quantic de Yale. Entà explica’c melhor es cercaires soslinhèren qu’açò ei part dera arquitectura modular quantica – ua amassada de moduls que foncione coma petiti processors quantics laguens d’un engenh encara mès gran.
Aqueri moduls son isolats de manèra naturau mès açò non permet es interaccions damb d’auti moduls laguens d’aqueth sistèma. Tanben an ua auta caracteristica singulara: se compòrten cadun de manèra individuau. Entà activar un aute còp es operacions damb d’auti moduls es scientifics an teletransportat ua pòrta quantica.
“Ei eth prumèr còp ena istòria dera sciéncia qu’auèm podut demostrar aguest protocòu en tot hèr ua demanda d’operacion concreta – çò diguec Chou – e qu’a permetut hèr era operacion desirada quan ac auèm volut. E ac auèm hèt en temps reau”.
Açò arribe en ua epòca ena quau es computadores quantiques ja son fòrça mès rapides qu’es ordinadors actuaus. Era descobèrta permeterà avançar encara mès en aguesta classe de computadors qu’utilizen circuits superconductors a trauèrs dera mecanica quantica.
Es calculs quantics se hèn damb donades aperades qubits susvelhadi per d’auti bits entà detectar lèu errors en eth sistèma. E era teletransportacion tanben ei era prumèra entre dus sistèmes de qubits. Serà lèu un aute tipe de teletransportacion possible ?
Era Redaccion
Aguest article ei publicat gràcies a un acòrdi de cooperacion damb www.aranes.club, era pagina web entà apréner aranés de forma gratuita
