ISTÒRIA DE LA VIDA (14), TANBEN DICHA EVOLUCION
L’Eocèn foguèt l’edat que se debanèt entre fa 55 e 38 milions d’ans. Foguèt una epòca que los continents contunhèron lor movement vèrs de posicions mai semblantas a las actualas. Pasmens, una granda part de la tèrra èra encara desseparada en d’illas gigantas. America meridionala se desseparèt, fin finala, d’Antartida e Índia venguèt mai pròcha a Asia. Totun, Antartida e Austràlia encara demorèron amassa pendent lo començament d’aquel periòde.
Lo clima èra pertot caud e i aviá fòrça vegetacion tropicala amb de regions entièras de la planeta qu’èran sonque de selvas amb de paluns. La còsta dels oceans e flumes foguèt lo luòc ont nasquèron un sens fin de nòvas espècias animalas e vegetalas.
D’erbivòrs venguèron mai rapids, coma los ancessors de vacas, cavals, pòrcs e tapirs, mas tanben de rinocèros o cèrvis. Al costat d’aqueles se devolopèron d’autres animals coma Coryphodon e Uintatherium, que venguèron los mai grosses mamifèrs, del còp que los ancessors dels lemurids e tarsids comencèron a ocupar los arbres de las forèsts de la planeta.
La naissença d’espècias pròchas
Pendent l’Eocèn nasquèron e se desvolopèron plusors espècias animalas mai pròchas a l’idèa qu’avèm uèi lo jorn sus la fauna: d’estornèls e de pingoïns, mas tanplan de serps amb de verin, de guits, d’agaças, de pelicans e de gavines. E pendent la fin d’aquela edat geològica tanben arribèron de talpes, de camels, de conilhs o encara de mirguetas de bòsc. Un dels carnívors màgers d’aquela edat foguèt Adrewsarchus, que caçava las prèdas amb de maissas òrras dins un cap que fasiá fins a un metre de longor.
Tanben i aguèt cèrta fauna estonanta coma Uintaherium. Aquel mamifèr gigant foguèt un erbivòr semblant al rinocèros que manjava sonque de fuèlhas. Pasmens, aviá sièis banas al cap per se protegir. Los mascles, a mai, avián doas defensas gigantas per luchar e se defendre. Tot aquò fasiá d’Uintatherium un èsser gaireben meravelhós.
D’autres animals coma los ancessors de las ratapenadas s’espandiguèron plan. Icaronycteris foguèt la primièra espècia d’aquel grop de mamifèrs voladors. E Megistotehrium, un creodont que pesava una tona foguèt, benlèu, lo mamifèr carnivòr mai gros que jamai visquèt sus la planeta: lo sieu cap èra dos cops màger que lo d’un òrs brun american actual. Podiá atacar, se voliá, de mastodonts.
D’autras espècias aguèron en aquela epòca un succés grand abans de s’escantilhar: Dyatrima foguèt un aucèl que podiá pas volar e que visquèt en America septentrionala. Fasiá 2 mètres de nautor e usava lo bec e las arpas per caçar los pichonèls ancessors dels cavals, Hyracotherium, que sonque poguèren créisser e venir mai e mai rapids per subreviure. L’ancessor dels elefants tanben nasquèt pendent l’Eocèn. Aviá la talha d’un pòrc d’uèi e demorèt als paluns d’Africa del nòrd fa d’aperaquí 40 milions d’ans. Lo sieu nom foguèt Moeritherium. Mas fa 38 milions d’ans la Tèrra tornèt, tornarmai, a cambiar, e arribèt l’Oligocèn.
La Redaccion
