UN MOND D’AIGA
Après estudiar los diferents tipes d’isotòps d’oxigèn que demoravan dins un centenat de ròcas dins lo districte de Panorama, dins l’oèst australian, una còla de cercaires poguèt confirmar cossí foguèt la Tèrra fa aperaquí 3,2 miliards d’ans : un mond d’aiga. Tota la superfícia de la planeta èra cobèrta d’aiga malgrat que i poguèsse aver de pichonas illas. Mas i aviá pas cap de continent coma ara.
L’estudi, que foguèt publicat fa gaire dins la revista numerica Nature Geoscience, descriu aital l’epòca mai anciana de la Tèrra. Après analisar las donadas dels depauses de Panorama, concluguèron que nòstra planeta foguèt, almens pendent un primièr moment, una planeta d’aiga, ont los continents existissián pas. Segon los scientifics, aquò foguèt essencial al desvolopament de la vida sus la planeta.
“Uèi, i a pas cap d’exemple d’un ancian ocean sus tota la planeta, çò diguèt Benjamin Johnson, cercaire de l’Universitat d’Iowa e coautor de l’estudi. Totun, i a d’exemples de ròcas qu’interagiguèron amb aquel ocean e qu’an daissat un registre fossil evident”.
Per far aquel estudi, los cercaires Johnson e Boswell Wing, del departament de Geologia de l’Universitat Boulder de Colorado, estudièron dos tipes diferents d’isotòps d’oxigèn que demoravan dins mai de 100 ròcas de l’oèst australian; cercavan justament los isotòps sonats oxigèn-18 e oxigèn-16. E descobriguèron que los nivèls entre ambedós isotòps èran desparièrs fa 3,2 miliards d’ans a respècte de nòstra epòca. I aviá alavetz un percentatge un pauc mai naut d’isotòps d’oxigèn-18.
“Malgrat que la diferéncia foguèsse pichona, es una diferéncia significativa car demòstra qu’a aquel temps i avián pas de continents sus la Tèrra, çò apondèt Wing. Uèi, los continents chucan los isotòps d’oxigèn pesants que i a dins l’aiga coma l’oxigèn-18. E a aquela epòca aquò se debanèt pas”.
Una pròva evidenta
Segon los autors d’aquel estudi, doncas, aquò seriá la conclusion d’un Mond fach totalament d’aiga amb sonque de pichonas illas mas cap de continent. Per Wing e Johnson, se pòt pas confirmar que i aguèsse pas de pichonèls continents a la superfícia, totun reduches. Res a veire amb la superfícia actuala de la planeta.
Lo cicle de l’aiga dins aquel ocean tanben èra diferent de l’actual. La temperatura èra fòrça pus nauta e i aviá fòrça mai d’isotòps d’oxigèn pesant dins l’aiga. E doncas la formacion de la vida se poiriá èsser debanada sus tota la planeta a l’encòp e pas sonque dins un luòc determinat. Segon aqueles cercaires, aquò cambiarà lo vejaire geologic que los umans avèm de nòstra planeta perque entraïna encara mai de questions sus cossí, quora e perqué aguèt luòc la naissença dels continents.
Es pas una question mendre. I aguèt un temps doncas que las placas tectonicas comencèron de se desplaçar e que los continents comencèron, pauc a cha pauc, de nàisser. Perqué? E quora se passèt tot aquò que cambièt de manièra definitiva aquel mond d’aiga qu’èra la Tèrra? Uèi lo jorn, los scientifics an pas encara de responsas a aquelas questions. Es per aquò cal que contunhar la recèrca scientifica. Los dos scientifics vòlon ara estudiar amb prigondor de formacions de ròcas mai joves coma las que i a en Arizòna o Africa del Sud, per veire se pòdon descobrir quora se debanèt l’aparicion de las primièras massas de tèrra continentala sortidas d’aquel ancian ocean. Segon los cercaires, “de far aquò es plan mai important que çò que podèm arribar d’imaginar”.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
