Ara fa 100 ans que la ràdio arribèt, pel primièr còp, dins l’estat francés. La primièra ràdio francesa foguèt Radio Tour Eiffel. La primièra emission se faguèt lo 21 de desembre de 1921 e, malgrat que foguèsse una ràdio militara, pervenguèt lèu a tot lo territòri francés fins en 1940. Son istòria fa partida, uèi, de l’istòria dels mèdias europèus e de l’istòria modèrna dels mejans de comunicacion franceses.
Son istòria comencèt en 1903, quand Gustave Eiffel ofriguèt la tor de París a Gustave Ferrié per i installar de telegrafia sens fil. Los primièrs assages de l’armada francesa foguèron realizats en 1910 mas finiguèron lèu, a causa de la Primièra Guèrra Mondiala. La naissença oficiala de Radio Tour Eiffel durariá encara fins en 1922 quand l’armada declarèt oficialament sa naissença coma mèdia public francés.
Los primièrs messatges que sortiguèron de Radio Tour Eiffel, pasmens, datan de novembre de 1921, fa cent ans, quand foguèron escotats divèrses programas sus la meteorologia e après un pauc de musica. En desembre de 1921 foguèt creada la primièra emission regulara. Sonque qualques personas la poguèron ausir pr’amor qu’avián la celèbre ràdio de galena d’aquela epòca.
Amb los primièrs mots, “adieu-siatz, adieu-siatz, aicí lo pòst militar de la Tor Eiffel…”, comencèron d’emissions regularas a comptar de 16h30 e sonque pendent mièja ora de manièra jornadièra. Pauc après, las emissions duravan dos oras e mièja.
En 1924, la nòva Lei Herriot exigís la creacion d’associacions culturalas publicas jol contraròtle estatal, se se vòl contunhar de far d’emissions de ràdio. Pr’amor d’aquò, Radio Tour Eiffel serà donada a l’Associacion dels Amics de la Tor. En 1925, lo nòu director de la ràdio, Maurice Privat, començarà lo primièr jornal parlat de la planeta.
En 1933, l’estat francés cromparà, tornarmai, Radio Tour Eiffel, e donarà son espaci radiofonic a las emissions de Radio Paris a comptar de 1935. Totun, la marrida qualitat tecnica de la ràdio a partir d’alavetz entraïnarà una plan mendre recepcion dels auditors franceses. En 1939, Radio Tour Eiffel intrarà dins la Radiodifusion Francesa Nacionala mas finirà lèu, en junh de 1940, sas emissions.
D’efièch, Radio Tour Eiffel acabarà sas emissions, lo 6 de junh d’aquel an, 12 jorns abans l’intrada dels alemands a París. E malgrat que lo servici de Propaganda Abteilung Frankreich torne far d’emissions a comptar de febrièr de 1944 l’audiéncia serà gaireben nulla e sa fin definitiva correspondrà a la fin de la guèrra mondiala. Tala foguèt l’istòria de la primièra ràdio de l’estat francés.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
