En acord ab Brest-Litovsk, l’armada alemanda contunhava d’aver l’Ucraïna. Aquò foguèt agreable als proprietaires de tèrras e als borgeses, pauroses de la revolucion que se passava en Russia. Los paisans, victimista, fasián apèl als cossacs anti-blancs e s’aliguèron ab los proletaires de las vilas dins un movement de resisténcia contra de feudals, de borgeses e l’armada alemanda. Las atrocitats dels feudals e de l’armada alemanda èran venjadas pels gròps de paisans e d’obrièrs, organisats al torn dels cossacs anarquistas. Un d’aquestes deveniá famós coma campion dels oprimits: Nestor Makhno (veire Lo Cossac d’anarquia, per Alexandre Skirda). Makhno, estratèg amb talent de cavalariá, s’opausava ferotjament als senhors feudals e a l’armada alemanda.
Los cossaccs, un pòble ferotjament independent, èra nonpercant divisat entre de fidels al Tsar e a la Glèisa, e los que, coma Makhno, qu’èran pensadors revolucionaris, sobretot d’anarquistas. La cavalariá “makhnovista” portava la terror als feudals, a la borgesiá, e als militars alemands dins l’Ucraïna. Pr’amor de Makhno, l’armada alemanda quitèt lèu l’Ucraïna, laissant vulnerables de feudals e la borgesiá, mas foguèt remplaçada per l’armada blanca (tsarista) del general Denikin, invulnerabla als uelhs dels bolchevics e aclamada pels feudals e los borgeses.
Al còp, aquesta armada foguèt tanben escrasada per los makhnovistas, aclamats en lor torn pels paisans, e un “territòri libre”, e la “Makhnovshchina”, foguèt establia al sud-èst de l’Ucraïna. Maugrat l’adoracion dels paisans, Makhno, anarquista, refusèt lo titòl de cap, e la Makhnovshchina foguèt jamai un estat. Al contrari, provèt practic e foncionable lo comunisme/socialisme vertadièr. Solament lo poder militar de l’armada roja russa realisava enfin la destruccion de la Makhnovshchina, e solament aprèp doas annadas de guèrra sanglanta.
Mentre Denikin menava sa campanha blanca dins l’Ucraina, Lenin e Trotski cimentèron una aligança ab Makhno, mas tre que Denikin foguèt vencut, Makhno devenguèt lor presa. La desfacha de Denikin foguèt acomplida per Makhno, mas Lenin e Trotski la clamèron coma lo trionf dels Bolchevics. En realitat, Denikin aviá escrasada l’armada bolchevica a l’Ucraïna.
Trotsky foguèt donat la tasca de destruire la Makhnovshchina, mas foguèt batut cada còp per Makhno e sos cosacs. Del temps qu’aquò se debanava, lo mesme Makhno, lo tactician meravilhós, foguèt pas capable de s’oposar indefinitivament a las atacas contunhalas de l’armada roja, e enfin, lo territòri libre foguèt escrasat.
La Makhnovshchina (1919-1921) èra una societat anarquista (socialista/comunista) que durava tres annadas jos de condicions impossiblas de la guèrra civila dins l’empèri rus aprèp la revolucion de febrièr 1917. I aviá ges d’estat. Totes avián accès libre as besonhs. La tèrra foguèt distribuida as paisans, e l’industria as obrièrs eles-meteisses.
Mas Makhno es pas trobat dins las istorias oficialas, e lo terme “soviet” foguèt emplegat cinicament pels Bolchevics, e adoptat atal per designar lor tiraniá totalitaria. En realitat, eles, los Bolchevics, escrasavan los soviets, en Ukraïna, en Russia, e dins autras regions de l’empèri.
A mon vejaire, cal demandar ont es ara l’esperit de classa qu’inspirava los Makhnovistas, qu’a lor torn inspiravan l’amor, e lo sosten infinidament mai fòrt qu’aquel dels nacionalistas de Simon Petliura a l’epòca.
Makhno foguèt obligat de se fugir, perseguit pels agents de la Cheka. Moriguèt a Paris, de tuberculosi. Ailà, aviá inspiradas mantas gents, mants escrivans, pensadors e revolucionaris.
Anthony Walker*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
