A començament de 2016 nasquèron las nòvas tretze províncias francesas que cambiavan la mapa interiora de França. Èra un cambiament fòrça significatiu, car vint-e-doas províncias o regions tradicionalas se redusiguèron a solament tretze. Qualqu’unes províncias contunhavan amb las siás frontièras, coma Corsega, Bretanha o l’Île-de-France, mas la majoritat èran agropadas amb d’autras províncias vesinas.
En Occitània, los cambiaments serián fòrça significatius. La província del Lengadòc e Rosselhon, amb dobla raiç catalana e occitana, foguèt fusionada amb la província de Miègjorn Pirenèus. La nòva region, establiguèt coma capitala Tolosa de Lengadòc, del temps que Montpelhièr, qu’èra estada fins ara capitala provinciala lengadociana, perdiá aquela categoria mas manteniá qualqu’unas foncions de la nòva region.
Aquela nòva província, amb gaireben sièis milions d’abitants, es mai granda en superfícia, amb 72.000 km2, que fòrça estats europèus. Los departaments agropats foguèron Aude, Erau, Losèra, Gard e Pirenèus Orientals pel costat lengadocian e rosselhonés e Òlt (o Òut), Avairon, Tarn e Garona, Tarn, Nauta Garona, Arièja, Gèrs e Nauts Pirenèus (o Hauts Pirenèus) pel costat de Miègjorn Pirenèus.
Personalament, quand viatjava entre Aude e Arièja vesiá totjorn l’aficha en anonciant la dintrada e sortida a caduna de las doas províncias. Ara i es pas pus. Tamben se fusionèron las regions d’Aquitània, Peitieus-Charenta e Lemosin (que qualqu’unas d’elas son parcialament occitanas), en agropant los departaments de Dordonha, Gironda, Lanas, Òlt e Garona e Pirinèus Atlantics pel costat aquitan, Charanta e Vinhana pel costat de Peitieus, e Charanta, Corresa, Cruesa e Nauta Vinhana pel costat lemosin. Pas totes aqueles departaments mencionats son totalament occitans, qualqu’unes forman una transicion amb de departaments de “lenga d’oïl”, e d’autres an tanben de raises bascas.
Las autras regions occitanas
Auvèrnhe e Ròse-Aups foguèron tanben fusionadas dins una unica region e integrèron departaments occitans d’Ardecha, Droma, Isèra e Léger pel costat de Ròse Aups, Alèir, Cantal, Naut Léger e Puèi Domat pel costat auvernhés. E las províncias Centre e Provença – Aups – Còsta d’Azur demoravan solas. Dins aquelas doas províncias i a tanben qualqu’unes departaments occitans. La causa d’aquelas amassadas foguèt la reduccion dels còstes administratius (tòca plan rasonabla totjorn), mas dins qualqu’unes sectors occitanistas òm aviá paur que se passèsse una mendre politica de difusion de la lenga e la cultura occitanas.
Una curiositat es que qualqu’unas d’aquelas províncias nasquèron sens dispausar d’un nom oficial. Los govèrns provincials que sorgiguèron de las eleccions de Decembre de 2015 aguèron coma prioritat decidir aquel nom. Per la nòva província situada entre Lengadòc – Rosselhon e Miègjorn Pirenèus, èran divèrses lo noms, dont Sud de França (que mostrava pas gaire l’identitat occitana o catalana del territòri), o Occitània – País Catalan qu’amassava ambedoas identitats del territòri. Fin finala, lo nom venguèt Occitània, amb un segond nom, Pirenèus- Mediterranèa.
Mas aquel cambiament interior foguèt realizat amb qualqu’unes planhs. Catalonha Nòrd, compresa dins una granda província de raiç occitana, temiá èsser diluida. E mantuns occitans opinavan qu’en nomenant Occitània a una sola region semblava que los departaments occitans qu’èran pas dins d’aquela region, coma Provença, Auvèrnhe o Aquitània foguèsson pas occitans. Los tempses demostraràn se aquela nòva racine desseparacion entraïnèt mai d’union e una màger consciéncia occitana entre aqueles departaments occitans o pas.
Fa d’ans, justament al Lengadòc – Rosselhon sorgiguèt una polemica quand lo prefècte de la província (lo governador del territòri que representa lo govèrn de París) assagèt de cambiar lo nom per Septimània, nom tanben istoric de l’epòca dels visigòts, mas que rebatiá pas la dobla identitat catalana e occitana. Las plangas de ciutadans o empediguèron fin finala. E aital, l’1 de Genièr de 2016 nasquèt una nòva província nomenada Occitània.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
