Se volem parlar d’animaus lents a la planeta dilhèu que cau parlar deu grop format per mamifèrs insectivòrs, com los pangolins, o los tatós, mes tanben que cau parlar deus ors hromiguèrs e los peresós o ais, dab caracteristicas comunas, dont longas harpas e petitas dents, tant petitas que quasi son pas dents.
Aqueth grop de mamifèrs qu’a coma neuritud basica d’animaus tèndres o huelhas e n’an pas nat besonh de nhacar la lor neuritud. La soa defensa basica, se son atacats per predators, que son las escatas d’ós que semblan ua armadura. Qu’ei atau com l’ors hromiguèr defen la soa vita, dab las soas harpas.
L’ors hromiguèr solament se neureish de hromigas. Que tanben pòt minjar termits o larvas, que captura dab la soa longa lenga. Lo son metòde, a l’ora de se noirir, qu’ei atacar plan lo hromiguèr dab las longas harpas. Qu’ei atau com pòt trincar lo hromiguèr e arribar a centenars, dilhèu, milèrs de hromigas. Totun, ne minjarà pas totas e deisharà la hromiguèra se recuperar entà i tornar un aute dia, se a hami.
Espècias petitas mes tanben gigantas
L’ors hromiguèr gigant qu’ei la màger espècia de las quate espècias actuaus d’ors hromiguèr. Que pòt arribar plan aus 2 mètres de longor. La majoritat de la longor qu’apartien a un mòrre plan long e tanben a ua coda plan longa. L’ors hromiguèr, qu’ei lent e mauadret. Demora aus bòsquis d’’America meridionau. Las autas tres espècias d’ors hromiguèr que son hòrt mei petitas e prefereishen aver ua vita mei arboricòla. La coda qu’ei utilizada tostemps entà ajudar l’animau a ne pas tombar au sòu.
Lo peresós o ai, d’un aute costat, qu’ei un mamifèr insectivòr que tanben demora en America meridionau. Lo son nom en espanhòu que vòu díser qu’ei un animau que jamei a lo vam de moure’s. E pr’açò qu’ei atanplan plan lent. Lo tató demora quasi tostemps suus arbos e acerà minja huelhas shens nada prèssa. Lo son movement qu’ei autan lent que nat predator lo pòt trobar.
Los tatós que demoran en America e los pangolins en Africa. Lo tató qu’a escatas com se siguesse un cavalèr medievau. Cada placa qu’ei hèita d’ós dur. Aquò n’empacha l’animau de poder pas se moure plan e, sustot, amagar las harpas, autan plan puntudas. E se arriba un predator, que’u pòt plan estonar dab eras. En mai d’aquò, daubuas espècias de tató que pòden vàder ua pilòta entà mélher se deféner deus predators.
La majoritat deus tatós e pangolins que’s neureishen de hromigas, termits o autes insèctes tanben plan petits. Que i a qualcunas espècias de tató que minjan hruts deus arbos e que demoran en America centrau e meridionau. Las placas d’un tató que’s pòden obrir com se debana en çò deus cònes.
En totau, uei i a dinc a 36 espècias diferentas dens d’aqueth grop de mamifèrs lents. Qualcunas son terrèstras e autes arboricòlas e totas an de longas harpas. Los tatós sols forman un grop de 20 espècias a mai de las 7 espècias de pangolin que i a uei en Africa e Asia. Tanben i a dinc a 5 espècias modèrnas de peresós o ai e 4 espècias d’ors hromiguèr, çò que confirma qu’aqueth tipe de vita s’i escadó, e plan, pendent milions e milions d’ans a la Tèrra.
La Redaccion
Fotografia principau: Lider Sucre/CC
Aquesta cronica suu Ràdio País : https://soundcloud.com/radio-pais/natura-mamifers-lents-hera-lents?in=radio-pais/sets/natura
