Un nòu estudi es estat fach per estudiar qualas diferéncias de comportament i a entre doas espècias animalas de mamifèrs a respècte dels umans: los lops (Canis lupus) e los cans (Canis familiaris). La resulta dona un melhor vejaire suls lops pr’amor que los darrièrs tempses an recebut una critica plan negativa: aital, los lops e los cans trabalhan amassa d’una manièra parièra amb l’èsser uman malgrat que cadun seguisca son estil pròpri. Los lops dirigisson mai mentre los cans seguisson mai los òrdres dels umans.
L’estudi comencèt après que se foguèt confirmat scientificament que la vida sociala umana seriá pas possibla sens cap sòrta de cooperacion. La frequéncia e complexitat que los umans an quand ajudan a d’autres umans es un fach tras qu’excepcional dins lo mond animal. E poiriá èsser tanben unic. Per assajar de comprene aquò, de cercaires decidiguèron d’estudiar doas espècias animalas de mamifèrs que poirián seguir lo meteis camin, los lops e los cans.
La resulta de l’estudi, publicada dins la revista numerica Scientific Reports, mostrèt que los cans trabalhan amb d’umans pr’amor qu’an un lop dedins, çò es que las doas espècias an de caracteristicas comunas. Aital, de lops e de cans arriban a lors tòcas de manièra parièra quand trabalhan amb d’umans mas lor camin per plan capitar son diferents.
Los lops an mai d’iniciativa
Una de las caracteristicas desparièras mai claras entre aquelas doas espècias de canids foguèt que quand son amb d’umans los lops son fòrça mai independents que los cans. Segon Friederike Range, de l’Institut Konrad Lorenz de Viena, cap d’aquela còla de recèrcas, “ l’analisi prigonda sus cossí reagisson ambedoas espècias quand son amb d’umans mòstret d’interessantas diferéncias entre los lops e los cans. Los lops an plan mai de iniciativa e dirigisson mai, del temps que los cans preferisson mai d’esperar e de veire çò que fa l’uman per o far puèi”.
Per ansin, e segon la resulta d’aquel estudi de comportament dels lops e dels cans, los cercaires afirmèron que benlèu pendent la domesticacion los cans foguèron causits pr’amor qu’avián una mai granda tendéncia a èsser plan mai docils que los lops. E los qu’o èran pas èran pas causits. Segon aquela ipotèsi scientifica, aquò auriá ajudat a limitar de luchas per las meteissas ressorsas naturalas entre l’espècia umana e de lops e tanben auriá entraïnat una coexisténcia e una cooperacion pacificas pr’amor que los umans dirigissián e los cans seguissián.
Lo rèirefons d’aquel estudi son divèrsas consideracions fondamentalas scientificas dins lo domeni del comportament. De cans e d’umans patiguèron la meteissa pression environamentala per subreviure e aquò auriá menat a un cas d’evolucion convergenta.
Divèrses estudis, a mai, suggerisson que los cans aprenguèron aquela manièra d’agir pendent lo procès de domesticacion e aquò entraïnèt una mendre agressivitat e una màger tolerància. Segon aquò, los cans trabalharián melhor amb d’umans que los lops mas aquestes tanplan son una espècia plan cooperatius pr’amor que s’ajudan a elevar los mens joves e caçan e defendon lo territòri amassa.
La còla de Range soslinhèt que los cans desvolopèron de caracteristicas socialas qu’avián ja lors ancessors, los lops, e de lops e de cans trabalhèron d’un biais parièr amb d’umans. Un fach que sospechavan ja. Per l’experimentacion foguèron estudiats 15 lops grises (11 mascles e 4 femes d’entre 2 e 8 ans) e 12 cans (7 mascles e 5 femes d’entre 2 e 8 ans) al Centre Scientific del Lop d’Ernstbrunn, en Àustria: los lops e los cans quand son socializats amb d’umans capitan plan de manièra parièra mas per o far seguisson de draias desparièras. Ne melhor ni pièger. Ambedoas espècias son socialas coma los umans.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
