LOÍS ALIBÈRT, LA CODIFICACION D’UNA LENGA
Totas las lengas an de besonh d’una codificacion gramaticala e ortografica. Mas la tòca es pas aisida, pr’amor que las lengas an sovent divèrsas modalitats dialectalas, e tanben aténher l’equilibri entre la lenga parlada e la classica pòt provocar de grandas discussions.
La personalitat de Loís Alibèrt es basica en la codificacion de la lenga occitana. Nascut a la vila istorica de Bram (dins la comarca del Lauragués, actual departament de l’Aude) l’an 1884, en una epòca ont l’occitan èra encara la lenga parlada per la majoritat de la populacion al territòris als vilatges e a las pichonas vilas, e en una Occitània ont los ambients culturals e intellectuals vesián se desvolopar lo Felibrisme, un movement de revalorizacion de la lenga e la literatura occitanas.
De conviccions conservadoras
Amb de conviccions politicas e socialas conservadoras, considerèt que deviá defensar la siuena pròpria lenga occitana, “l’eiretatge sagrat” recebut dels sieus ancessors. Malgrat qu’a l’Universitat de Tolosa estudièt Farmacia, demostrèt un grand interès per la lenga e la cultura del país. Un trabalh consacrat als Consols de Montreal, vila ont residiguèt pendent fòrça ans e ont trabalhèt coma farmacian o apoticari, recebèt un diplòma e mostrèt la qualitat dels sieus estudis sus Occitània.
Mas Loís Alibèrt realizariá un grand trabalh, en collaborant amb divèrsas entitats encargadas de promòure la lenga e la cultura occitanas. Foguèt membre de l’Escòla Mondina, una associacion creada l’an 1892 a Tolosa per l’escrivan August Forès, ont foguèron tanben de membres grands escrivans coma Prospèr Estieu o Antonin Perbòsc. Aquela associacion publiquèt dempuèi l’an 1894 la revista “Tèrra d’Òc”, amb de tendéncias federalistas e de defensa de las reivindicacions de las tèrras occitanas. L’an 1959, moriguèt a Montpelhièr mas foguèt enterrat a la siuena vila de naissença, Bram. En pròches articles analisarem lo sieu trabalh coma codificador lingüistic.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
