ES BONOBOS AN UA COMUNICACION FÒRÇA COMPLÈXA
Naus estudis confirmen qu’es bonobos (Pan Paniscus) an un tipe de comunicacion fòrça complèx. Fòrça mès complèx de çò que se poirie esperar d’ua espècia de primat. Enquiara, solament es umans èran reconeishudi com era soleta espècia que podie combinar elements damb contengut laguens d’estructures mès longues. Mès ara semblarie qu’es bonobos tanben an aquera abilitat.
Segontes es expèrts er art de combinar contenguts pòt èster volontàri (un element cambie eth contengut d’un autre element) o non volontàri (era suma de toti es contenguts done eth contengut finau). Ara, un nau estudi confirma qu’aguesti aurien un tipe de comuniacion volontàri. Er estudi siguec hèt en tot estudiar es bonobos dera Resèrva de Kokolopori, en Republica Democratica deth Còngo.
Ua caracteristica umana
Eth principi de composicion solament ei reconeishut ara espècia umana en lenguatge. Qu’ei era caracteristica umana entà combinar diuèrsi elements entà formar ua estructura damb conteguts mès complexa. Segontes aguest principi, se pòden amassar morfèmes en paraules e frases. E eth contengut finau ven pr’amor dera suma des parts dera frase.
Aguest principi a dus formes ; es estructures volontàries o non volontàries. Es non volontàries demòren damb cada paraula qu’a eth sòn pròpri contengut. Se, per contra, era estructura ei volontària era comunicacion qu’ei fòrça mès complèxa pr’amor qu’eth contengut finau dera frase arribe pr’amor dera suma des contenguts que i a laguens dera madeisha.
Era comunicacion complèxa no ei unica des umans. Cèrtes espècies d’audèths e de primats pòden combinar es sues vocalizacions (o crits) de manèra non volontària. Totun, enquiara non se sabie que i auie d’autes espècies animaus que podien auer ua comunicacion volontària. E açò ei çò qu’an trapat es cercaires.
Pr’amor qu’a còla de cercaires dera Universitat de Zuric (Soïssa), dirigits per Mélissa Berthet descorbiren evidéncies clares qu’es bonobos utilizen una comunicacion volontària quan criden (vocalizen). Es scientifics analizèren mès de 700 enregistraments de crits de bonobos e podèren confirmar qu’auien usat mès de 300 còps missatges volontàris damb contengut pròpri.
Es cercaires utilizèren era semantica entà descorbir aqueri contenguts. Tanben analizèren se es bonobos seguien bèri uns principis composicionaus. E descorbiren qu’es bonobos an enquia quate tipes diferents d’estructures combinades en sòns crits ; e tres d’aqueres son volontàries. Açò suggerís qu’eth lenguatge des bonobos ei fòrça mès semblable ath lenguatge des umans de çò que se podie esperar.
« Auem podut quantificar es contenguts des crits des bonobos e com se comuniquen damb es auti, çò didec Simon Townsend, dera Universitat de Zuric. Es bonobos e es umans an un ancessor unic, que demorèc entre ara hè 7 e 13 milions d’annades. E an caracteristiques comunes. Er art de combinar contenguts en sòns crits tanben semblarie èster comun ».
Segontes aqueth estudi, donques, es ancessors des bonobos e des umans ja combinauen contenguts deth lenguatge aumens hè 7 milions d’annades. Er estudi siguec publicat ena revista scientific ainternacionau online Science.
Era Redaccion
Fotografia principau: Bobosh.T/CC
